Verwerkende industrie stuwt eierprijzen naar recordhoogtes
duidingDe eierprijzen schieten de hoogte in door een krap aanbod en een grote vraag. Het is vooral de industrie, die schrik heeft voor tekorten, die de prijzen stuwt. Experts stellen dat de recordprijzen van eind 2022, toen 100 eieren bijna 15 euro kostten, wel eens uit de boeken zouden kunnen verdwijnen dit jaar. “Alleen al in Nederland verdwijnen er in december van dit jaar 3,5 miljoen leghennen uit de markt omdat bedrijven ingaan op opkoopregelen”, klinkt het in de sector. De hogere prijzen zijn goed nieuws voor de rentabiliteit van de Vlaamse leghennenbedrijven, maar brengen ook zorgen met zich mee. “Verwerkers moeten op zoek naar eieren elders in Europa. Wat als ze daar blijven?”
100 witte scharreleieren met een gewicht van 62,5 gram, wat als gemiddelde geldt op de eierenmarkt, noteren deze week 13,81 euro in Kruishoutem. In deze plaats wordt elke dinsdagmiddag door een prijzencommissie de richtprijs voor eieren bepaald. De eierprijzen zitten al weken sterk in de lift en stegen op twee maanden tijd met 46 procent. Half september lag de prijs voor 100 eieren nog op 9,19 euro.
Opvallend is ook dat de prijs voor verrijkte kooi-eieren nagenoeg op hetzelfde niveau ligt. Waar de scharreleieren veelal voor de tafelmarkt bedoeld zijn, belanden de verrijkte kooi-eieren hoofdzakelijk in de industrie waar ze verwerkt worden in allerhande producten. Met het oog op de feestdagen neemt de consumptie van eieren en eierproducten toe en is er traditioneel een stijging van de prijs te zien.
“De voorbije jaren is deze prijsstijging exceptioneel”, vertelt Mariëlle Schalk, leghennenhoudster in Hoogstraten. “Voor corona brachten eieren vaak rond de zes cent op. Tegenwoordig is dat het dubbele.” Als verklaring wijst Schalk op het krappe aanbod en het feit dat Vlaanderen niet zelfvoorzienend is en aangewezen is op import. “Dit jaar hebben we te maken met grote vogelgriepuitbraken in Zuid- en Oost-Europa waardoor grote aantallen leghennen uit de Europese markt verdwijnen en het eieren-aanbod krimpt.”
Nieuw record in de maak?
Het is de vraag wat de markt de komende weken gaat doen, maar een verbetering van de recordprijzen van vorig jaar behoort volgens Schalk tot de mogelijkheden. “In Nederland verdwijnen er in december 3,5 miljoen leghennen uit de markt van bedrijven die zijn ingegaan op de stoppersregeling van de Nederlandse overheid. In juni volgend jaar volgen er nog eens bedrijven met in totaal 2 miljoen leghennen. Hierdoor verkleint het Europese eieraanbod verder. En dan is het nog de vraag hoe de vogelgriep zich verder ontwikkelt. Voorlopig zijn wij en Nederland buiten schot gebleven, maar in de winter neemt het risico toe.”
Volgens Jan De Keyser, directeur Agrocultuur bij BNP Paribas Fortis, is er hierdoor ook sprake van de nodige “nervositeit” bij de verwerkers die uit vrees voor tekorten de vraag verder stuwen. De verwerkers zijn volgens hem dan ook de drijvende kracht achter de prijsstijgingen. Dat laat zich ook merken door het verschil in prijzen voor de scharreleieren en verrijkte kooi-eieren. Waar de laatste normaal gezien een pak lager geprijsd zijn, is het prijsverschil momenteel minimaal.
“De eiermarkt staat momenteel onder spanning, met prijzen die snel stijgen tot ongekende hoogtes”, aldus De Keyser die aangeeft dat de komende maanden cruciaal zullen zijn voor de marktontwikkelingen. Blijft de vogelgriep beheersbaar? En zal de vraag verder toenemen richting de feestdagen”, noemt hij de belangrijke aandachtspunten.
Goede conjunctuur leghennenhouderij
De eierprijzen, die al ruim twee jaar op een goed niveau liggen, betekenen goed nieuws voor de leghennenhouders die hierdoor hun omzet zien stijgen. Vlaanderen telt naar schatting zo’n 160 leghennenbedrijven met een gemiddelde grootte van 60.000 kippen. De goede conjunctuur in de leghennenhouderij wordt bevestigd door analyses van BNP Paribas Fortis.
De bank brengt elk kwartaal de liquiditeit in de sector in kaart en werkt daarbij met zogenaamde voermarges. “Dat zijn de opbrengsten van een leghennenbedrijf, berekend aan de hand van de eierprijzen, min de kosten voor de aanschaf van poeljen en de voer”, aldus De Keyser die opmerkt dat deze voermarge op een historisch hoog niveau ligt. “Was er voor corona sprake van een voermarge van 0,5 euro per kilo eimassa, tegenwoordig ligt dat op 1 euro per kilo eimassa.”
Een element dat de rentabiliteit op de pluimveebedrijven verder zou kunnen versterken, is de mogelijke daling van de voederprijzen, aldus De Keyser die een druk op de graanmarkt constateert waarbij onder andere Rusland aan lage prijzen levert. “Om te kunnen concurreren met Russische tarwe op grote markten in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, zou de Europese tarweprijs mogelijk verder kunnen dalen. Sinds begin oktober is de Matif-notering van tarwe met 15 euro gedaald tot de huidige notering van 218 euro. Vorig jaar stond op dit tijdstip de tarwe op 235 euro per ton. Een afname van de graanprijs zou de voederkosten kunnen verlagen op termijn.”
Mariëlle Schalk beaamt dat de sector de wind in de zeilen heeft. Zij maakt zich desondanks zorgen over de toekomst. “Verwerkers moeten op zoek naar eieren elders in Europa. Wat als ze daar blijven? Dat zou ten koste kunnen gaan de vraag naar Belgische eieren.” Leghennenhouders volgen daarom ook met argusogen de import uit Oekraïne op. Oekraïense bedrijven werken met minder strenge milieu-, klimaat- en dierenwelzijnsregels waardoor er sprake is van een ongelijk speelveld. Zo werken de Oekraïners onder andere met het systeem van legbatterijen dat in Europa sinds 2012 verboden is.
De import uit dit Oost-Europese land is sterk gestegen, vertelt De Keyser. “In de eerste zes maanden van dit jaar werd er 55.000 ton eieren ingevoerd in Europa, 35.000 ton hiervan kwam uit Oekraïne. Vorig jaar bedroeg de totale import nog 45.000 ton in de eerste zes maanden.” Waar de Oekraïense import (een deel hiervan gaat weer op export, red.) op dit moment de prijs in België niet onderuit haalt, zou dat in de toekomst wel het geval kunnen zijn, waarschuwt de topman van BNP Paribas Fortis. “Op dit moment is er sprake van een licht onderaanbod en stijgen de prijzen sterk. Bij een licht overaanbod kunnen de prijzen evenwel sterk dalen.”
Geen paniek, wel zorgen bij verwerkers
Het potentiële tekort aan eieren heeft ook de belangenvertegenwoordigers voor de verwerkende voedingsindustrie bereikt. “Wij hebben signalen opgevangen uit Frankrijk dat er daar gevreesd wordt voor tekorten van eierproducten. Reden zijn uitbraken van de vogelgriep en invoertekorten uit landen waar eveneens vogelgriep heerst”, vertelt Philip Buisseret van Culinaria Belgium, de vereniging van producenten van sausen en soepen.
De producenten van sauzen, zoals mayonaise en mosterd, maken veelvuldig gebruik van eierproducten en maken zich zorgen over de beschikbaarheid in Vlaanderen. “Er zijn voorlopig geen tekorten. Er is dan ook geen paniek, maar er zijn wel de nodige zorgen”, vervolgt Buisseret die 2022 in herinnering brengt. “Door de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis, waarbij ook de vogelgriep in Europa woedde, was er wel sprake van tekorten en gingen de prijzen voor eierproducten door het dak.”
Ook op de lange termijn is de Culinaria-vertegenwoordiger er niet gerust op. “Vlaanderen is niet zelfvoorzienend en afhankelijk van import. Door uitbraken van vogelgriep staat deze invoer onder druk. Daarnaast staat ook de productie in eigen land onder druk door klimaat en milieuwetgeving, zoals het stikstofbeleid.”
