Verbod op legbatterijen heeft negatieve milieu-impact

Het verbod op legbatterijen in de pluimveehouderij leidt, bij gelijk blijvende eiproductie, tot hogere emissies van ammoniak en broeikasgassen en meer landgebruik. Dat blijkt uit een proefschrift aan Wageningen Universiteit. Daarin wordt niet gepleit voor herinvoering van de legbatterij, maar voor het verminderen van de milieubelasting van systemen met loslopende hennen.

Onderzoekster Sanne Dekker voerde een levenscyclusanalyse uit, waarbij ze het effect van verschillende huisvestingssystemen op broeikasemissies, verzuring, bodemuitputting, vermesting en het gebruik van fossiele energie en land bepaalde. Zo kwam ze tot een integrale milieubelasting voor de legbatterij, de volièrestal en grondhuisvesting, waarbij ze onderscheid maakt tussen scharrelkippen, kippen met vrije uitloop en biologische kippen.

De milieubelasting van een ei wordt volgens Dekker sterk bepaald door de manier waarop het kippenvoeder wordt gemaakt en getransporteerd. Biologisch kippenvoeder voor de Nederlandse markt komt vooral uit Italië (maïs) en Oekraïne (tarwe), terwijl het gangbaar voeder uit Frankrijk en Duitsland wordt geïmporteerd. "De pluimveehouders hebben daar weinig invloed op want de veevoederleverancier bepaalt de ingrediënten", zegt Dekker in RESOURCE, de website voor studenten en medewerkers van Wageningen Universiteit.

Omdat akkerbouwers in Oekraïne weinig mest en grondbewerking toepassen, halen ze een lage opbrengst en ‘produceert' het biologische ei weinig broeikasgassen, kost het weinig energie en verspilt het geen stikstof en fosfaat. Maar door die productiewijze raakt de bodem in Oekraïne uitgeput en is er veel meer land nodig om een doosje biologische eieren te vullen. Volgens Dekker is hier milieuwinst te behalen door te kiezen voor voederingrediënten met een lagere milieubelasting, zoals bijproducten uit de voedingsindustrie.

Tweede belangrijke milieufactor is de hoeveelheid voeder die een kip nodig heeft om een ei te maken. Gangbare pluimveehouders voegen aminozuren aan het voeder toe die de omzetting van voeder naar ei verbeteren. Biologische pluimveehouders doen dat naar verluidt niet omdat die aminozuren door genetisch gemodificeerde micro-organismen worden gemaakt. Dit is één van de redenen waarom de productie van een bio-ei meer voeder kost.

Derde bepalende kenmerk is het type huisvesting voor de kip en de bijbehorende ammoniakuitstoot. De legbatterij komt hier veruit als beste uit de bus omdat de mest van de kippen in dit systeem continu wordt gedroogd en afgevoerd. Volièrehuisvesting, dat is een vloer met stapelbedden waar de kippen hun eieren kunnen leggen, scoort gemiddeld qua emissie omdat de mest elke drie dagen wordt verwijderd. En grondhuisvesting waar alle kippen bij elkaar op de vloer zitten, scoort het slechtst omdat de mest maanden blijft liggen. In de praktijk hebben vooral biologische pluimveehouders grondhuisvesting. Die kunnen de ammoniakemissie daarom nog sterk verminderen als ze investeren in volièrehuisvesting.

Dekker pleit niet voor herinvoering van de legbatterij, maar voor het verminderen van de milieubelasting in systemen met loslopende hennen. Dit kan volgens haar door kippen anders te voeren, door te investeren in stallen die mest drogen en afvoeren en door kippen te fokken die voeder efficiënt benutten én die goed functioneren in groepshuisvesting. Voorts pleit ze voor mestverwerking op pluimveebedrijven zodat stikstof en fosfaat kan worden hergebruikt. Het kan bijvoorbeeld als gedroogde korrels uitgevoerd worden naar Oekraïne, de graanschuur voor biologische eieren. Op die manier sluit de sector de mineralenkringloop.