Van opluchting tot ontgoocheling: fiat natuurherstelwet lokt uiteenlopende reacties uit

De Europese milieuministers schaarden zich maandag op een beraad in Luxemburg achter de veelbesproken natuurherstelwet na een bocht van Oostenrijk. De groene minister Leonore Gewessler drukte op het groene knopje en leverde zo de vereiste meerderheid, hoewel de conservatieve kanselier en haar coalitiegenoot Karl Nehammer het daar helemaal niet mee eens was en de beslissing wil aanvechten voor het Europees Hof van Justitie.

Hoe het Hof zal oordelen, is op dit moment koffiedik kijken. Los van de vraag of het Oostenrijkse stemgedrag wettelijk is of niet, bleven de reacties op de goedkeuring niet uit.

Ontgoocheling bij landbouworganisaties

De goedkeuring van de Europese natuurherstelwet kan op weinig begrip rekenen bij de landbouworganisaties. "Opnieuw een voorbeeld van ondoordacht beleid", reageert Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens scherp.

"De natuurherstelwet legt bijkomende doelen op ter bevordering van de biodiversiteit en de bescherming van natuur zonder te onderzoeken wat de economische impact hiervan is op landbouw en andere economische sectoren", aldus Ceyssens in een schriftelijke reactie.

"Het areaal landbouwgrond, dat we in Europa hard nodig hebben in functie van onze eigen voedselproductie, zal dus nog meer onder druk komen te staan. Bovendien is de mogelijke juridische impact hiervan op vergunningverlening, zoals we nu ondervinden bij de habitatrichtlijn, niet onderzocht." Volgens Ceyssens is het nu zaak om natuurherstelplannen op te maken in samenspraak met het middenveld, "om toch zo veel mogelijk economische schade te vermijden".

Ook het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) is er niet over te spreken en laakt het stemgedrag van de Oostenrijkse minister. “De natuurherstelwet blijft te weinig doordacht om zomaar goed te keuren. Er werd nooit een socio-economische impactstudie gedaan, terwijl het kleinste kind weet dat er grote gevolgen aan vasthangen voor het plattelandsleven, om de landbouw niet bij naam te noemen”, aldus voorzitter Hendrik Vandamme.

Ondanks de uitzonderingen voor dichtbevolkte landen, vreest ABS dat die met de tijd zullen vervagen. “Uiteindelijk gaat dit om een zware aanslag op de landbouw en andere spelers, die net als ons vergunningplichtig zijn om te “mogen” produceren. De juridificering van het plattelandsleven wordt hiermee onvermijdelijk versterkt, de rechtszaken zullen ons nog vaker om de oren vliegen”, klinkt het. ABS roept de toekomstige Vlaamse regering op om de Europese verplichting om 20 procent van het Vlaams grondgebied onder natuur te leggen met zeer grote terughoudendheid aan te pakken en niet te gaan voor de gouden medaille. “’No gold plating’ stond ook in het vorige regeerakkoord, we willen dit ook in het toekomstige regeerakkoord terugvinden voor de omzetting van deze Natuurherstelwet.”

Ook Groene Kring, de grootste overkoepelende jongerenorganisatie in de Vlaamse land- en tuinbouwsector, reageert teleurgesteld. Voorzitter Justine Arkens vreest dat "de toekomst van jonge land- en tuinbouwers nu nog meer onder druk komt te staan". "Door deze keuze komt er nog meer onzekerheid bovenop de moeilijke situatie waarin jonge boeren zich vandaag al bevinden", klinkt het. "Dit is opnieuw een slag in hun gezicht."

Volgens Arkens viel hun stem uit de boerenprotesten van de afgelopen maanden tegen het Europese beleid in dovemansoren. "Dit wordt een stikstofcrisis 2.0.", besluit de voorzitter.

Opluchting bij natuur- en milieuorganisaties

De Biodiversiteitscoalitie, een partnerschap van natuurverenigingen WWF, BOS+, Greenpeace, Natagora, Natuurpunt, Canopea en Bond Beter Leefmilieu, reageert opgelucht en spreekt van "een geweldige kans om een kwaliteitsvolle omgeving te herstellen voor mens en dier".

De organisaties rekenen erop dat de Belgische overheden de opmaak van herstelplannen transparant laten verlopen en dat alle relevante maatschappelijke actoren worden betrokken. "Als Biodiversiteitscoalitie staan wij nu klaar om de Belgische overheden te ondersteunen bij de implementatie", klinkt het.

"Laten we nu samen beginnen aan dit belangrijke natuurherstelproject ten voordele van de samenleving, de biodiversiteit en onze toekomst", aldus Reine Spiessens, beleidsmedewerker biodiversiteit bij WWF-België en coördinator van de Belgische Biodiversiteitscoalitie.

Greenpeace heeft het over een “sprankeltje hoop voor toekomstige generaties” en benadrukt het perspectief dat de natuurherstelwet biedt voor mens en natuur. "Gezonde ecosystemen bieden bescherming tegen extreme weersomstandigheden, watertekorten en vervuiling", klinkt het.

"Uit de ene na de andere opiniepeiling blijkt dat burgers in heel Europa verwachten dat de EU en haar regeringen actie ondernemen om de natuur te beschermen. Onze politieke leiders zullen veel meer moeten doen om aan deze verwachting te voldoen en om de belofte van de EU na te komen om het verlies aan biodiversiteit wereldwijd een halt toe te roepen. Te beginnen met geloofwaardige nationale natuurherstelplannen", aldus Ruiz.