"Uitputting wereldwijde fosfaatvoorraad komt dichtbij"

Wetenschappers waarschuwen voor een uitputting van de wereldvoorraad fosfaat. Jaarlijks gebruikt de landbouw zo’n 18 miljoen ton per jaar. Aan dat tempo wordt een ‘fosfaatpiek’ verwacht rond 2030. Vanaf dan wordt het steeds duurder en moeilijker om fosfaat te ontginnen. Tussen 2070 en 2110 zouden de momenteel bekende wereldvoorraden volledig uitgeput zijn, schrijft ARGUS, het milieupunt van KBC en Cera.

De moderne landbouw kan niet zonder fosfaat, het vormt een essentieel ingrediënt van kunstmest. Maar fosfaatrots, de belangrijkste bron van fosfaat wereldwijd, is een eindige grondstof die bovendien ongelijk verdeeld is over de wereld. De belangrijkste voorraden bevinden zich in China en Marokko. De Verenigde Staten komen na Zuid-Afrika op de vierde plaats van de fosfaatrijkste gebieden, met nog een eigen voorraad voor de komende 25 jaar.

Vanaf 2030 zal het volgens wetenschappers steeds moeilijker en duurder worden om fosfaat te ontginnen. Waar ook de olievoorraad eindig is, heeft fosfaat het probleem dat er geen alternatief voorhanden is. “Dat is zorgwekkend, want fosfor is als element van fosfaatverbindingen, een essentieel nutriënt voor al het leven op aarde, van micro-organismen en planten tot dieren en de mens”, klinkt het.

Maar er is ook goed nieuws: het is perfect mogelijk om een groot deel van het fosfaat terug te winnen dat nu nog met heel wat schadelijke gevolgen, in de natuur wordt geloosd. Door het overschot aan dierlijke mest in Europa hoopte fosfaat zich op in de bodem, onder meer omdat er meer van de stof aanwezig was dan door de planten kan worden opgenomen. Te veel fosfaat in de bodem houdt het risico in dat er fosfaat in het grond- en oppervlaktewater terecht komt. Dat wordt dan te voedselrijk en geeft aanleiding tot algengroei.

Clarebout Potatoes, een producent van diepvriesfrieten uit het West-Vlaamse Heuvelland, bouwde een installatie die fosfaat terugwint uit afvalwater. “Wij moeten aan strenge lozingsnormen voldoen omdat we afvalwater lozen in een beek met beperkt debiet”, aldus zaakvoerder Jan Clarebout. De installatie van het bedrijf onttrekt geen zuiver fosfaat aan het afvalwater, maar bindt fosfaten met magnesium tot struviet of ammoniummagnesiumfosfaat. Een granulaire stof, die na bezinking uit het afvalwater en na droging meteen dienst kan doen als traagwerkende meststof, vrij van organische vervuiling.

Met een installatie zoals die bij Clarebout kan je per jaar 182 ton struviet oogsten, wat overeenkomt met bijna 22 ton fosfaat per jaar. Dit is natuurlijk maar een fractie van de 18 miljoen ton fosfaat die we jaarlijks in de wereld verbruiken. Toch geloven wetenschappers in het idee van fosfaat terugwinnen. Zo werd in Nederland becijferd dat het fosfaat dat gerecupereerd kan worden uit huishoudelijk afvalwater volstaat om 50 procent van de behoefte aan fosfaatmeststof in het land te dekken. Bovendien kan er ook nog heel wat fosfaat aan de bron bespaard worden. En ook dierlijke beenderen en menselijke urine bieden veel mogelijkheden, want zij bevatten zeer veel fosfaat.