Toenemende populatie wasberen: “Vraatschade bij wijnboeren of kippenhouders niet uitgesloten”
In Wallonië zouden naar schatting al meer dan 60.000 wasberen rondlopen. Aangezien wasberen het concept van grenzen niet kennen, zullen we ook in Vlaanderen deze invasieve exoot meer zien opduiken. Ook voor de landbouwsector kan dit impact hebben. “Wasberen zijn niet kieskeurig en eten alles op wat ze tegenkomen”, duidt Dries Damiaens van het Natuurhulpcentrum in Oudsbergen. “Tot nu toe hebben we hier weinig meldingen van, maar schade bij wijnranken of slecht beschermde kippenrennen kan niet volledig uitgesloten worden in de nabije toekomst.”
Wasberen staan op de lijst van invasieve exoten omdat ze hier eigenlijk niet thuishoren en de inheemse natuur uit evenwicht kunnen brengen. Het kleine roofdier kent zijn oorsprong in Noord-Amerika, maar werd in de vorige eeuw in Duitsland en Frankrijkrijk uitgezet voor de jacht. Daarnaast werd de wasbeer voor een lange tijd gefokt in Europa voor zijn pels. Bij sluitingen van de pelsdierfokkerijen, ontsnappingen of opzettelijke uitzettingen kwam de soort op verschillende manieren in het wild terecht. Nadat de wasberen aangepast waren aan de Europese omstandigheden, konden de kleine roofdieren zich succesvol verspreiden over Europa.
Zo kwam de wasbeer ook terecht in België. Vooral in het zuiden van ons land voelen ze zich thuis, al worden ze de laatste tijd ook veel in Vlaanderen gespot. Op meerdere plaatsen in de Noorderkempen zijn er geregeld wasberen opgemerkt. Ook in Oost-Vlaanderen werden ze de laatste jaren waargenomen en in Limburg zijn de dieren ook aan een opmars bezig. De wasbeer heeft bij ons weinig natuurlijke vijanden, enkel de vos, de hond en de wolf zien hem als prooi.
Impact
"De impact van de wasbeer kan zich op meerdere fronten manifesteren. Globaal zijn de risico’s voor de inheemse fauna beperkt, maar in specifieke gevallen kunnen er problemen rijzen”, duidt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) tijdens de commissie voor Leefmilieu, begin januari. “Zo zijn wasberen zeer behendig waardoor ze ook op nesten van in bomen en boomholtes broedende vogels kunnen prederen.” In stedelijke omgevingen kunnen wasberen ook voor overlast zorgen. De dieren kunnen gebouwen en tuinen vernielen en wroeten graag in vuilnis. Daarnaast zijn wasberen ook potentiële dragers van bepaalde ziekteverwekkers die kunnen worden overgedragen op de mens.
Rode vuurmier landt in Europa: bedreiging voor gewassen
21 september 2023Gevolgen landbouw
Op dit moment komen ze vooral voor op het platteland, laat Damiens van het Natuurhulpcentrum weten. “Dit komt vooral omdat de wasberen de grens van Nederlands Limburg en Wallonië oversteken en nu langzaamaan naar boven op schuiven.” Een wasbeer volgt geen ingewikkeld dieet, hij eet zowat alles op wat hij tegenkomt. Zo lust hij bessen, vis, fruit, noten, voeder van huisdieren, enz. Daarnaast heeft hij ook een uitgesproken voorkeur voor amfibieën, weekdieren en zelfs bepaalde kleine grondbroedende vogels, wat van hem ook een gevreesd roofdier maakt. Zo concurreert de wasbeer met bunzingen en marters voor dezelfde prooien.
“Wasberen zijn geen wroetende dieren die akkers zullen omwroeten, maar ze eten wel alles op wat ze te pakken krijgen”, duidt Damiaens. Zo kunnen ze wel wat vraatschade aanrichten bij fruitbomen en landbouwgewassen. “Van druiven bijvoorbeeld in wijngaarden zouden ze zeker durven smullen. En het kan zijn dat wasberen ook hun zinnen zetten op kippen of duiven, maar dat hebben we tot nu nog maar zeer weinig gehoord. Los van de wasberen, bescherm je de kippen sowieso best tegen vossen of marters. Steek de dieren ’s avonds in een hok, of zorg ervoor dat de dieren in een volière zitten waar geen enkel dier in kan.”
Het afvangen en het bestrijden van de wasberen ligt potentieel gevoelig omwille van hun hoge aaibaarheidsfactor
Beheerregeling
Op dit moment zet de Vlaamse regering in op het wegvangen van de wasberen. "Een project waaraan we graag meehelpen zolang we capaciteit hebben om de wasberen op te vangen en een nieuwe thuis voor hen kunnen vinden in binnenlandse en buitenlandse dierenparken”, zegt Damiaens. “Maar dat is een tijdelijke maatregel, zo zijn ze in Wallonië ondertussen ook al overgegaan tot het afschot van wasberen.”
“Het afvangen en het bestrijden van de wasberen ligt potentieel gevoelig omwille van hun hoge aaibaarheidsfactor”, reageert Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v). “Het is echter belangrijk tijdig in te grijpen, zeker omdat hun aantal stijgt.”
Het wegvangen van elke wasbeer kadert in een aanpak van vroege waarneming en snelle respons, met als doelstelling de soort in Vlaanderen in te dijken en de verdere verspreiding minstens te vertragen. "In vergelijking met de ons omliggende regio’s blijven de absolute cijfers in Vlaanderen laag”, laat Demir weten. “Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) analyseert momenteel alle beschikbare verspreidingsgegevens zodat zowel monitoring, preventie als bestrijding in de toekomst vlot kunnen blijven verlopen.” Gezien de toenemende wasbeerpopulaties heeft minister Demir haar administraties gevraagd om de opmaak van een beheerregeling rond wasberen sneller op te starten. De beheerregeling wil men nog in de loop van 2024 klaar hebben.
Bron: Onze natuur
