Tientallen besmettingsgevallen met ggo-mais in Spanje

"We hebben hier tien jaar ervaring met de teelt van ggo-mais voor consumptie en er is geen probleem inzake besmetting", ontkent José Carlos Caballero van de Spaanse boerenbond Asa­ja de problemen. Toch is juist dit een van de hete hangijzers in het Spaanse debat over de ggo-teelt: boeren die sporen van genetisch gemodificeerde mais van de buurman aantreffen in hun gewassen. Vooral voor de ecologische boe­ren betekent een dergelijke be­smetting een gevoelig verlies. De waarde van hun oogst keldert zo’n 30 procent.

Enkele tientallen gevallen van besmetting door bestuiving zijn de afgelopen jaren bevestigd na laboratoriumonderzoek. Volgens Greenpeace is dat slechts het top­je van de ijsberg, omdat de betrokken overheden weigeren sy­stematisch onderzoek in te stel­len. Ook kent Spanje nog steeds geen landelijke regelgeving voor de coëxistentie van de genetisch gemodificeerde en conventionele of ecologische teelt.

Iets waar de twee grote landbouworganisaties Coag en Upa al jaren op aandringen. Zij zijn niet tegen transgene ge­wassen op zich. "Die kunnen hun nut hebben", zegt José Manuel Delgado van Upa. "Maar het is ontoelaatbaar dat in de huidige situatie de boer wiens oogst in waarde daalt door de besmetting die van een ander afkomstig is, zelf voor de schade opdraait".

Tien jaar geleden begon Spanje als eerste land in de Europese Unie ggo-mais op commer­ciële schaal te verbouwen. Aan­vankelijk was het areaal – tussen de 20.000 en 30.000 hecta­re – vrijwel te verwaarlozen op het totale maisareaal van 400.000 hectare. In 2004 kwam de kentering met een verdubbeling van het areaal naar 58.000 hectare. De jaren daarna stabiliseerde de opper­vlakte zich op 53.000 hectare. Tot vorig jaar een nieuwe sprong werd gemaakt naar 75.000 hecta­re, een toename met 50 procent.

Mais van het type Bt (Baccillus thuringiensis) werd vooral ge­plant in de noordelijke gewesten Aragón en Catalonië, waar telers aan de oevers van de Ebro last hadden van de maisstengelboor­der. Het Bt-gif zou deze insecten­plaag bestrijden en late oogsten mogelijk maken. Die belofte is waargemaakt, zeggen voorstanders van ggo-­mais. "De ervaringen stemmen tot volstrekte tevredenheid en er bestaat geen enkel probleem op milieugebied", verzekert Caballe­ro van Asaja. Hij wijst op het suc­ces van de ggo-teelt in Aragón en Catalonië, waar in­middels de helft van het maisareaal genetisch gemodificeerd is.

Andere landbouworganisaties hebben hun bedenkingen. Zij schrijven de opmars van de gen­mais niet zozeer toe aan de gebleken zegeningen voor de boer, maar aan de agressieve marktstrategie van multinationals als Syngenta. "Hun verkopers trekken van boerderij naar boerderij, beloven fantastische oogsten en bieden snoepreisjes aan", zegt Salomó Torres van de boerenbond Unió de Pagesos. "Maar uit­eindelijk worden de boeren slaaf van het zaadbedrijf".

Samen met consumentenorganisaties is de Unió de Pagesos een actie gestart om Catalonië vrij te maken van ggo-gewassen. Zij willen een duidelijke etikettering ver­plicht stellen voor producten die gemanipuleerde bestanddelen be­vatten, ook als het gaat om vlees van dieren die gemest zijn met genetisch gemodificeerd veevoer. Dat zou grote gevolgen hebben, want bijna al het veevoer in Spanje bevat geïm­porteerde ggo-soja.(MP)