Achter elke protesterende boer staat een ganse familie die gebukt gaat onder de zorgen
Al sinds maandag zien we duizenden landbouwers verschijnen die via protest hun bezorgdheid over de toekomst uiten, maar wie niet in beeld komt zijn de thuisblijvers. “Vaak zijn het de vrouwen die het huishouden en het landbouwbedrijf draaiende houden”, vertelt Els Vanneste van Ferm voor agravrouwen op een boerenprotest in Roeselare. “Wij staat te protesteren, staat daar niet alleen. In zijn of haar hart draagt iedereen hier ook zijn ouders, grootouders en kinderen mee. Men mag niet vergeten dat een landbouwbedrijf veelal een verhaal van generaties is.”
Achter elke grote man staat een sterke vrouw. Maar in de landbouwsector kunnen daar gerust nog enkele familieleden aan toegevoegd worden. Volgens cijfers van Eurostat wordt ongeveer 93 procent van de boerderijen gerund als familiebedrijf, waarbij de boerderij van generatie op generatie wordt doorgegeven. De bezorgdheden van de boer, zijn de bezorgdheden van een hele familie.
Zo concludeerde een Nederlands rapport onlangs dat de landbouwproblematiek tot stress en bezorgdheden leidt bij minderjarige kinderen van landbouwers. Maar dat is ook het geval bij de tieners en twintigers die graag het bedrijf willen overnemen, maar die onzeker zijn of dit nog mogelijk is. Jonge landbouwers met een grote passie voor de stiel, maar ze worden door hun eigen ouders ontraden om verder te doen in de stiel.
En dan zijn er nog de vrouwen. De agravrouwen die ervoor zorgen dat het huishouden en het landbouwbedrijf op rolletjes loopt. “Het zijn meestal de vrouwen die de stap zetten om bij ons aan de alarmbel te trekken”, vertelt Liselot De Roo van hulporganisatie Boeren op een Kruispunt. De problematieken die Boeren op een Kruispunt behandelt zijn zeer divers, maar opmerkingen over administratieve overlast horen ze heel vaak. “De vrouwen van landbouwers doen heel vaak de administratie op het bedrijf en komen soms meer in contact met de regelgeving dan de mannen. Ze hebben soms ook net iets rapper zicht op de financiële situatie. Agravrouwen hebben gekozen voor het beroep van landbouwer omdat ze op het veld of in de stallen bezig kunnen zijn, maar nu zijn ze meer bezig op hun bureau om alles in orde te krijgen, Dit was niet hun oorspronkelijke keuze en motivatie.”
“Wie voelen die administratielast al jaren. We hebben al meerdere malen aangehaald dat er minder paperassen en regelgeving moet zijn”, aldus Vanneste. “Er kruipt vandaag zeer veel tijd in administratie. Bovendien voelen we de druk van de regelgeving ook steeds groter worden. We beseffen dat er bij onze kwaliteitsvolle landbouwproducten regelgeving moet zijn, maar de maandelijkse onophoudelijke controles en de boetes die daarbij horen, creëren een enorme druk. En die druk straalt ook uit naar het volledige landbouwbedrijf en onze gezinnen.”
We willen mee in die transitie en men kan veel van ons verlangen, maar er is een grens aan het draagvlak van onze gezinnen
Vanneste laat weten dat ze ook gewoon liever zou doorwerken in de plaats van nu te protesteren. “Maar de druk is te hoog om niets te doen. Het is ook een manier om die druk te verlichten. De verhalen en de samenhorigheid van de andere landbouwers helpen daarbij ook”, aldus Vanneste. “In de media komen vooral nu de boosheid en de frustraties van landbouwers naar voren, maar onderliggend zit er heel veel onzekerheid en bezorgdheid. Als we met de vrouwen samenkomen proberen we ook daar ruimte voor te maken.”
Veerkracht
Eerder liet Els Verté, directeur van Boeren op een Kruispunt, zich uit over de problematiek. “Vorig jaar stuurden we al twee persberichten uit, waarin we duidelijk stelden dat alle lichten op rood staan. Reeds maanden geleden vroegen we ons af wanneer beleidsmakers rekening zullen houden met de impact op de mens en het gezin achter een landbouwbedrijf”, schrijft Vetré. “Het aantal sessies bij onze psychosociale experten ging op een paar jaar tijd door het dak. Suïcidepreventie vormt ondertussen al een opmerkelijk deel van onze hulpverlening. Hoeveel keer nog moet een adviseur van Boeren op een Kruispunt na een hulpkreet snel in de auto springen om een crisissituatie te proberen ontmijnen, om boeren van donkere gedachten af te wenden?”
Vanneste wil met het protest duidelijk maken wat voor impact de problematiek op de boer en boerin als mens heeft. “We willen niets liever dan blijven kwaliteitsvolle landbouwproducten afleveren, maar in de beleidskeuzes moet er aandacht zijn voor het mentale en de veerkracht zodat we het blijven volhouden. Men kan veel verlangen van ons en wij willen ook mee in die transitie, maar er is een grens aan het draagvlak van onze gezinnen.”
