Teruggefloten stalregistratie leidt tot politieke ophef: "Hebt u een vijandige administratie, minister?"

De typische ochtendlijke akkergeluiden werden maandag 7 april overstemd door een collectief gevloek. Elke boer kreeg in zijn mailbox de melding dat landbouwers vanaf 1 januari 2025 het aantal dieren per stal, in geval van rundvee, hadden moeten bijhouden. Een maatregel die voor veel boeren als onwerkbaar aanvoelt, laat staan wanneer hij moet worden uitgevoerd met vier maanden terugwerkende kracht. De opdracht in de mail, komende van VLM, werd twee dagen later al teniet verklaard door minister Brouns.  Het aanvankelijke ongenoegen maakte plaats voor opluchting, al blijft de verwarring groot. 

De chaotische gang van zaken leidde tot kritiek vanuit meerdere fracties. Volgens minister Brouns ging het om een miscommunicatie, maar niet iedereen lijkt gewonnen voor die verklaring. “Ik denk dat u eens goed met uw administratie moet praten”, stelt Lydia Peeters (Open Vld). “Eerst hadden we de grachtenkaart, opgemaakt door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM): onrust bij de landbouwsector. Vervolgens hadden we het stalregister, opgemaakt door de VLM, dat opnieuw voor onrust zorgde bij de landbouwsector. Het digitaal gewasbeschermingsregister: opnieuw onrust bij de landbouwsector.” 

De koers van Demir

Stefaan Sintobin (Vlaams Belang) ging nog verder en suggereerde dat er sprake kon zijn van een tegenwerking binnen de administratie. “Ik vind het jammer, minister, dat alles zo moet verlopen”, zegt hij. “Tenzij natuurlijk, – u hebt alvast te maken met een vijand in uw Vlaamse meerderheid, zeker wat betreft landbouw en dergelijke – u ook te maken hebt met een vijandige administratie. Misschien zit daar het probleem.  Bepaalde medewerkers, ooit onder bevoegdheid van minister Demir, lijken nog altijd haar koers te volgen. We weten allemaal wat er gebeurd is in de afgelopen vijf jaar. Ik vind dat collega Pieters (Andy, red.) met verve de taak van minister Demir verderzet in deze commissie, zeker wat de opvattingen en standpunten betreft, maar het botst natuurlijk met u als minister van Landbouw. Ik maak mij dus een beetje zorgen. Of heb ik dat totaal verkeerd voor?” 

Sintobin verwijst ook nog naar de passage van Andy Pieters (N-VA) op Radio 1, waar Pieters minister Brouns ervan beschuldigde te zijn gezwicht onder druk van de landbouworganisaties en het Vlaams Belang. Pieters herhaalde dat standpunt tijdens de commissie. “Het gaat er niet om of je voor of tegen de maatregel bent, maar wel om de manier waarop dit dossier is aangepakt.” 

Bart Dochy (cd&v) is alleszins tevreden dat de “compleet waanzinnige” maatregel is afgelast. “Waarom waanzinnig? Omdat vergunningen worden berekend per stal, niet per dier. Men kan perfect de gemiddelde stalbezetting gebruiken om de milieu-impact te meten. Daar hebben we bovendien het Wetenschappelijk Comité Luchtemissies Veeteelt (WeComV) voor. Sanitel houdt nu al maandelijks het rundveebestand per bedrijf bij, al is dat niet per stal.” 

Wel betreurt Dochy de chaotische gang van zaken, en verwijst daarbij ook nog eens naar het digitaal gewasbeschermingsregister dat daags voor de commissie Leefmilieu werd aangekondigd. 

Over zijn relatie met VLM liet Brouns weten dat er “geen haar in de boter zit”. “De manier waarop het gecommuniceerd is, was niet zoals afgesproken. VLM heeft dat intussen erkend. Die dingen kunnen gebeuren.”

Pieters: "Waarheid wordt geweld aangedaan"

Maar Andy Pieters nam daar geen vrede mee. “Minister, ik moet toch toegeven: het is knap om met zo’n uitgestreken gezicht de waarheid enigszins geweld aan te doen. Medewerkers van de Mestbank ontvingen op 8 april een bericht waarin letterlijk stond dat het kabinet akkoord ging met de communicatie. Wat moeten we daarvan denken? Liegt u? Liegt uw kabinet? Of desinformeert VLM haar medewerkers? Ik vind het toch wel frappant. Dat is exact het probleem: een administratie wil een decreet uitvoeren, zoals ze dat volgens haar inzicht en expertise nodig acht. Ze overlegt daarover blijkbaar met het kabinet. Ze krijgt daar een goedkeuring voor. Dan komt er de dag erna een persbericht van Boerenbond, en dan past u het opeens aan en trekt u dat bericht in.” 

Minister Brouns kon deze opmerking niet smaken. De minister zegt dat VLM heel duidelijk werd aangegeven dat het bericht van 8 april, zoals het klaarstond, niet verstuurd mocht worden. “En daar is geen gevolg aan gegeven”, zegt de minister. “En daarom heb ik dat laten intrekken.” 

Pieters bleef kritisch. Volgens hem is er sprake van tegenstrijdige verklaringen die opgehelderd moeten worden. “Als de administratie haar medewerkers fout informeert over contacten met het kabinet, is dat onaanvaardbaar.” 

Brouns beloofde de parlementsleden de mails te bezorgen die zouden bevestigen dat VLM effectief geen toestemming had om de communicatie uit te sturen. Op 28 april, vier dagen na de commissie, zegt Pieters de mail nog niet te hebben ontvangen. Woordvoerder Tom Demeyer weigert te bevestigen of de mail al dan niet is verstuurd. “We gaan deze discussie niet in de media voeren. We zullen het erover hebben met de heer Pieters op het meerderheidsoverleg”, aldus Demeyer. 

“Het kabinet van de minister herhaalt dat de communicatie van de VLM niet vooraf werd doorgesproken met het kabinet”, zegt Demeyer tot slot. “Na de betreffende communicatie heeft de minister de gedelegeerd bestuurder van de VLM gevraagd om de communicatie te corrigeren. De minister heeft hierover toelichting gegeven vorige week in de commissie. Hiermee is het incident voor de minister dan ook afgesloten.”