Subsidies voor biogas met mest onder vuur

Biogas­installaties die werken met mest krijgen daar subsidies voor: de fameuze groenestroomcertificaten. “Nu we weten hoe fraudegevoelig de sector is, moeten we die dringend tegen het licht houden”, meent Vlaams Parlementslid Chris Steenwegen (Groen) in De Standaard. Bij twee grote gerechtelijke acties tegen mestbedrijven worden ook expliciet onregelmatigheden bij de productie van biogas geviseerd.

Steenwegen vroeg cijfers op bij Vlaams minister van Omgeving en Energie, Zuhal Demir (N-VA). Daaruit blijkt dat de sector tussen 2016 en 2020 minstens 215 miljoen euro aan certificaten voor de opwekking van groene stroom heeft gekregen, en meer dan 95 miljoen euro aan certificaten voor warmte-krachtkoppeling. Het gaat voor alle duidelijkheid om certificaten voor alle grootschalige agrarische vergisters. Ongeveer een derde van die installaties gebruikt geen mest, en bij die installaties die wel mest verbruiken, vormt mest iets meer dan een kwart van de gebruikte massa.

Relatief weinig mest

Uit mest wordt echter relatief weinig energie gehaald, het meeste biogas is afkomstig van de andere stromen, zoals restproducten uit de voedingsindustrie. Als er ander organisch afval bijgevoegd wordt, heet dat co-vergisting.

“Er zijn vermoedens dat meerdere niet-aangegeven afval­stromen werden aangevoerd en verwerkt in de co-vergisters”, schreef het parket van Antwerpen na de huiszoekingen van februari in een mededeling. “Mogelijk is er sprake van afvalstromen die niet voor vergisting in aanmerking komen. De invoer van niet-aangegeven afvalstromen in de co-vergistingsinstallaties kan een impact hebben op het rendement van de biogasinstallatie en zo ook op de berekening van de groenestroomsubsidies.”

Allemaal subsidies

“Biogas is niet de enige groene-energiebron die subsidies krijgt”, zegt Sam Tessens, coördinator van Biogas-E, het kennisplatform van de Vlaamse biogas-sector. Zonne- en windenergie krijgen, met respectievelijk 740 en 228 miljoen euro vorig jaar een pak meer steun. In het totaal gaat er jaarlijks zo'n 1,1 miljard euro subsidies naar groene stroom.

“Biogas is duurder per eenheid geproduceerde energie dan een zonnepaneel of een windturbine, maar er komt ook veel meer bij kijken dan het energie-aspect alleen”, vult Tessens aan. “Als je het uitrekent per eenheid uitgespaarde CO2, scoort biogas beter.”

In Nederland noemde het journalistieke platform Follow The Money onlangs de bio-energie uit mest “bruine stroom die niet groen te krijgen is”. In de Tweede Kamer daar ligt een voorstel om mest van de groenestroomsubsidies uit te sluiten, hoewel het demissionaire kabinet Rutte er wel nog in gelooft.

In Vlaanderen ondertussen noemt omgevingsminister Zuhal Demir het systeem van groenestroomcertificaten een erfenis uit het verleden. “Anno 2021 is het bijna ondenkbaar dat we zo'n systeem in het leven zouden roepen. We moeten ons inderdaad afvragen of we geen onrendabele sector kunstmatig in leven houden. Ik wil het debat gerust aangaan”, zegt ze aan De Standaard.