Stikstof- en fosforoverschot op Vlaamse grond verkleint

De bodembalans van de Vlaamse landbouw kwantificeert de stikstof- en fosforhoeveelheden die door de professionele landbouw op cultuurgrond worden aan- en afgevoerd. Het verschil tussen aan- en afvoer is een maat voor potentiële vervuiling van bodem, lucht en water vanuit de landbouw. Uit een nieuw rapport blijkt dat het overschot op de bodembalans in Vlaanderen is gedaald tijdens de periode 2007 tot 2009.

Aanvoer van stikstof en fosfor gebeurt onder meer via kunst- en dierlijke mest, plantmateriaal en depositie van stikstof uit de atmosfeer. Door ammoniakemmissie en het oogsten van gewassen verdwijnen nutriënten uit de bodem. De bodembalans berekent het verschil tussen aan- en afvoer. “Hoe lager het overschot op de bodembalans, hoe beter voor het milieu”, poneert het rapport waaraan zowel de afdeling Monitoring en Studie (AMS) van het departement Landbouw en Visserij werkte als de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).

In het Milieubeleidsplan 2008-2010 werd 70 kg stikstof per hectare als doel voor 2010 vooropgesteld. Voor fosfor werd in MIRA-S 2000, een publicatie van de VMM, een wetenschappelijk onderbouwde referentiewaarde voorgesteld van 3,6 kg fosfor per hectare. Tijdens de periode 2007-2009 is het overschot op de bodembalans in Vlaanderen gedaald tot 30,5 miljoen kg stikstof en 2,2 miljoen kg fosfor. AMS en VMM merken op dat hierin een foutenmarge begrepen zit omdat alle rekenfouten in het overschot terechtkomen.

In 2009 kwam het overschot per hectare uit op 46 kg stikstof per hectare en 3,3 kg fosfor per hectare. “Voor stikstof werd de doelstelling al in 2007 bereikt, voor fosfor was het wachten tot in 2009”, merken de onderzoekers op. Dat resultaat is te danken aan het gestegen areaal groenbedekkers dat landbouwers in het najaar inzaaiden en een afname van het gebruik van kunstmest.

De bodembalans werd ook berekend op niveau van de rivierbekkens. Het IJzer- en het Demerbekken hebben de grootste overschotten. Hier is dan ook de meeste landbouwoppervlakte gelegen. Ten opzichte van 2007 gaan in 2009 alle rivierbekkens erop vooruit want de absolute overschotten dalen. Deze evolutie is evenwel niet overal systematisch. Zo stijgt het overschot bijvoorbeeld voor de Gentse Kanalen tussen 2008 en 2009. VMM en AMS achten extra inspanningen nodig in de rivierbekkens van Ijzer (voor stikstof en fosfor) en Leie, Boven-Schelde en Demer (enkel voor fosfor).

Meer info: AMS & VMM 'Bodembalans van de Vlaamse landbouw'