Schapenhouder uit Ninove verliest één op vier lammeren door blauwtong

Bij schapenhouderij Michiels in Ninove is het lammerseizoen van start gegaan. Wat normaal gezien voor schapenboer Maarten Michiels één van de mooiste periodes van het jaar is, dreigt nu uit te pakken als een fiasco. Na een zomer met veel zieke en enkele dode volwassen schapen door het blauwtongvirus zorgt de ziekte volgens Michiels nu ook voor aanzienlijke problemen in de kraamstal. Veel lammetjes worden dood of te vroeg geboren of hebben misvormingen. Daarnaast stelt de hij vast dat het aantal geboren lammetjes dit jaar opvallend lager ligt. “De ooien die tijdens de opflakkering van het blauwtongvirus afgelopen zomer drachtig werden, vertonen nu heel wat problemen bij de bevalling. Bij deze groep zien we een significante daling van het aantal levende en gezonde lammeren”, vertelt de schapenboer.

Maarten Michiels, die samen met zijn broer Steven het Ninoofs bedrijf runt, maakt in een voorlopige balans een triest verlies op van 25 procent. “Een schaap krijgt bij ons op het bedrijf elk jaar gemiddeld 2,2 tot 2,3 lammeren. Daarbij is het niet ongewoon dat niet alle geboren lammetjes ook zullen overleven, maar dit jaar liggen de sterftecijfers buitengewoon hoog. In een gangbaar jaar houden we uiteindelijk gemiddeld twee lammetjes per moederdier over. Dit jaar zullen we blij mogen zijn met 1,5 lam per ooi”, klinkt het. “Gisteren beviel een forse ooi van slechts één pietluttig lammetje. Bij zo’n mooi en groot moederdier verwacht je in verhouding ook grotere lammeren. Het lammetje was erg klein en bovendien zaten er verschillende ‘mummies’ bij de nageboorte, wat erop wijst dat lammetjes in een vroeg stadium van de dracht zijn afgestorven.”

Ook op de lange termijn verwacht de schapenboer problemen met de vruchtbaarheid van zijn schapen door het blauwtongvirus, zowel bij de ooien als bij de rammen. "Sommige rammen zijn afgelopen zomer erg ziek geweest en daardoor zijn ze ook tijdelijk onvruchtbaar geweest. Bij een collega-boer zijn sommige groepen schapen al tot drie keer toe gedekt, wat er op wijst dat de bevruchting de eerste keren niet geslaagd is”, aldus de schapenboer.  

Minister Clarinval tracht tijdens de lopende zaken van de regering alsnog middelen vrij te krijgen om de verplichte vaccinatie vanuit de overheid te ondersteunen. De landbouwminister raamt de kost voor de federale overheid op 35 tot 40 miljoen euro. Dat zei hij deze week in de Kamercommissie Volksgezondheid. "Ik heb enkele dagen geleden een voorstel op de tafel van de staatssecretaris van Begroting gelegd om vaccinatiekosten te dragen", aldus Clarinval, die hoopt op een positief advies en steun van zijn collega-vicepremiers.

Financiële compensatie?

Het blauwtongvirus type 3 woedt sinds oktober 2023 in ons land en leidde al tot grote verliezen in de rundvee- en schapenhouderij. Ook bij schapenboerderij Michiels kleuren de cijfers eerder rood. De kosten en verliezen zijn er dit jaar dramatisch. De schapenhouder voelt zich aan zijn lot overgelaten. Terwijl Wallonië financiële steunmaatregelen treft voor veehouders die door het blauwtongvirus getroffen zijn, voorziet Vlaanderen tot hiertoe geen financiële compensatie. “We voelen ons in de steek gelaten door zowel de Vlaamse als de federale overheid en Europa. Ook binnen onze eigen sectororganisatie worden wij als professionele schapenhouderij te weinig gehoord, in Wallonië is die vertegenwoordiging veel beter dan in Vlaanderen.”

De compensatie van economische verliezen in de landbouw is een bevoegdheid van de gewesten. Terwijl Wallonië 17 miljoen uittrekt om verliezen bij getroffen veehouders te compenseren, kunnen Vlaamse veehouders niet rekenen op compensaties omdat Vlaanderen in “een moeilijke budgettaire context van besparingen zit”. Terwijl de kosten voor Michiels oplopen, is hij van oordeel dat de steunmaatregelen in Wallonië zullen zorgen voor concurrentievervalsing. “We hebben 4.000 euro besteed aan het vaccineren van onze dieren en daarbij komen nog de medicatiekosten voor het behandelen van de zieke dieren. Het virus heeft bovendien een tiental volwassen schapen gedood en resulteert nu in een lagere lammerenproductie. De rendabiliteit van het bedrijf is nog nooit zo slecht geweest.”

Vanuit zowel het Vlaamse, Waalse en federale niveau werd in september al een vraag gesteld aan de Europese Unie om de landbouwcrisisreserve aan te spreken om boeren te compenseren voor de financiële schade door het blauwtongvirus. België kreeg daarbij een ‘njet’ van de Europese Commissie omdat ons land niet voldoet aan de nodige criteria om aanspraak te maken op financiële steun. Nochtans zou België niet het eerste land zijn die steun krijgt om veehouders te compenseren door dierziekten. Intussen heeft Brouns de vraag voor EU-steun voor blauwtong informeel al eens aangekaart bij de nieuwe Europese landbouwcommissaris Hanssen.

In augustus had Clarinval de rundvee- en schapenhouderij al als ‘sector in crisis’ erkend. Hierdoor komen ze in aanmerking voor uitstel of vrijstelling van de socialezekerheidsbijdragen voor het derde en vierde kwartaal van 2024.