Russische boycot verlengd tot eind 2021

Poetin ondertekende zaterdag een decreet om de sancties nog eens met een jaar te verlengen. Westerse voedingsmiddelen, vooral uit de Europese Unie, mogen daardoor niet geïmporteerd worden in Rusland.

De maatregel is al sinds augustus 2014 in voege en is een reactie op de Amerikaanse en Europese sancties tegen Rusland, hoewel het Kremlin zelf benadrukt dat het vooral de eigen landbouw wil ondersteunen. De westerse sancties zijn het gevolg van de rol van Moskou in het Oekraïense conflict en de annexatie van het Oekraïense schiereiland de Krim.

Het import-embargo is nu al voor de vijfde keer verlengd. In juni verlengde de Europese Unie haar economische sancties tegen Rusland al met zes maanden. Die sancties, die alle Russische sectoren viseren, hebben het land in de grootste economische recessie sinds het begin van het millennium geduwd.

Voor de Belgische perentelers betekende de boycot een zware streep door de rekening want van de ene dag op de andere zagen ze hun belangrijkste afzetmarkt verdwijnen. Een derde van alle Belgische peren ging immers richting Rusland. “Het nieuws van de verlening kwam niet als een verrassing”, vertelt Vanessa Saenen, woordvoerder van Boerenbond. “Maar het blijft natuurlijk een grote handicap, want de Russische markt is belangrijk en valt niet zomaar te vervangen.”

Beter evenwicht vraag en aanbod peren

Toch stelt de sector een kerende trend vast. Voor het eerst in jaren is de globale omzet van peren gestegen. Dat bleek ook uit de raming van de jaarresultaten van Boerenbond. In 2020 schiet de prijs van peren boven het gemiddelde van de afgelopen 5 jaar. In de eerste 7 maanden van 2020 waarin de oogst van 2019 verkocht werd, lag de gecommercialiseerde hoeveelheid peren 16 procent lager tegenover 2019. In die periode was er wel een bijna verdubbeling van de prijzen van de peren.

Na het crisisjaar 2019 waarin de prijzen kelderden, waren betere prijzen zeer welkom. “Diezelfde crisis zorgde wel voor liquiditeitsproblemen waardoor veel telers genoodzaakt waren om vroeg op het seizoen te verkopen en niet konden genieten van de hogere prijzen later”, benadrukt Vanessa Saenen, woordvoerder van Boerenbond. 

Het ziet er naar uit dat er in het huidig seizoen een beter evenwicht tussen vraag en aanbod zal zijn. Bovendien is de kwaliteit van het fruit dit jaar uitstekend. “Gecombineerd met de afwezigheid van een overlap van de stocks, zal dit zich hopelijk manifesteren in een betere prijsvorming voor de producent, wat noodzakelijk is voor de verdere leefbaarheid van onze bedrijven”, aldus Saenen.

“Blind varen”

Luc Borgugnons, perenteler uit Kortenaken en voorzitter van de vakgroep Fruit van Boerenbond, nuanceert: “de betere prijzen zijn een gevolg van het gedaalde volume. Het levert ons misschien wat extra zuurstof voor een jaar, maar het zal het verlies van de voorbije jaren niet goedmaken.”

Zelf staat hij niet te kijken van de verlenging van de boycot. “Wij hebben ondertussen al zoveel meegemaakt, met de veranderende weersomstandigheden, de coronacrisis, de nakende brexit… De toekomst valt zeer moeilijk in te schatten, van vandaag op morgen kan er weer een grens dichtgaan. Wij varen momenteel blind.”

De impact op de fruitsector van onder meer de Ruslandboycot noemt hij dramatisch. “Er zijn voldoende indicaties die dat aantonen. De overname door jonge boeren bijvoorbeeld valt enorm tegen. Er zijn nog maar weinig kinderen van telers bereid om in de sector te stappen. Daarnaast zijn er veel telers die er de brui aan gegeven hebben. Ook de aanmeldingen bij Boeren op een Kruispunt zijn sterk gestegen.”

Op verkenning

Het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT) en het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) ondersteunen de sector in de zoektocht naar nieuwe afzetmarkten, zoals Brazilië, China, Mexico, Canada en Peru. “Maar de volumes die hiernaartoe gaan en de voorwaarden die aan het fruit worden opgelegd maken dat dit het verlies van de Russische markt (nog) niet compenseert”, stelt Saenen.

“Je moet ook rekenen dat het al snel 7 jaar duurt om door te breken op een nieuwe markt”, geeft Borgugnons mee. “We hadden onze blik gericht op de buurlanden van Rusland, zoals Wit-Rusland. Maar de commotie met de verkiezingen sinds deze zomer, strooit opnieuw roet in het eten. Veel goeds heeft dat niet opgeleverd voor de relaties tussen de EU en Rusland.”

Verder blijft de sector inzetten op verdere modernisering met onder meer nieuwe variëteiten, oogstprotectie en diversificatie van de fruitbedrijven. “Van cruciaal belang is echter ook de steun en engagement van de Belgische grootdistributie en de consument in hun bewuste keuze voor appelen en peren van Belgische bodem”, besluit Saenen.