Ruim één op de vijf bosbomen in Vlaanderen beschadigd
Ruim een vijfde van de bosbomen in Vlaanderen was vorig jaar beschadigd. Dat is een verbetering tegenover 2022, toen het nog ging om meer dan een kwart, maar minder goed dan in 2021. Dat blijkt volgens het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en Statistiek Vlaanderen uit de bosvitaliteitsindex, die de kwaliteit van de Vlaamse bossen opvolgt. Bart Muys, hoofd van de afdeling Bos, Natuur en Landschap van de KU Leuven noemt de verbetering eenmalig en wijdt dat aan gunstige klimatologische omstandigheden. “Over het algemeen gaat de bomgezondheid er fel op achteruit.”
De periodieke bosvitaliteitsindex geeft de gezondheid van de Vlaamse bomen aan. Alles samen werden in 2023 zowat 1.473 bomen gecontroleerd: 860 loofbomen en 613 naaldbomen. Eén van de criteria voor het bepalen van de gezondheid van bosbomen is de bladbezetting. Bomen met meer dan 25 procent blad- of naaldverlies worden als beschadigd beschouwd.
De index toont aan dat 22,6 procent van de steekproefbomen beschadigd is. Dat is een verbetering ten opzichte van 2022, toen lag datzelfde cijfer op 27 procent. Voor Europa was dat in 2022 30,9 procent. De Europese resultaten van 2023 worden in de loop van 2024 verwacht. De meest beschadigde boomsoorten waren vorig jaar de Corsicaanse den en zomereik, met respectievelijk 28,3 en 33,5 procent, maar ook het aandeel beschadigde Amerikaanse eik (26,9%) en beuk (24,5%) is hoger dan het algemene cijfer.
De bosgezondheid wordt beïnvloed door onder meer atmosferische deposities, klimaatwijziging, bosbeheer en natuurlijke factoren zoals insecten en schimmels. De weersomstandigheden waren in 2023 in elk geval vrij gunstig voor de steekproefbomen, zeker tijdens de zomermaanden juli en augustus. In vergelijking met het voorgaande jaar waren er minder droogtesymptomen.
Impact beheer vs. klimaat
Volgens Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) bewijzen de cijfers dat ons bos- en natuurbeleid geen overbodige luxe is. "We hebben deze legislatuur ingezet op meer en gezonder bos, met minder druk op ons milieu.”
Bart Muys, hoofd van de afdeling Bos, Natuur en Landschap van de KU Leuven, beaamt dat bosbeheer zeker een rol speelt bij de vitaliteit van bossen. “Maar in dit geval kan niet uitgemaakt worden welk percentage verbetering komt door bosbeheer en welk percentage door de klimatologische omstandigheden. Mijn indruk is dat in ieder geval de klimatologische omstandigheden de verbetering ten opzichte van vorig jaar voor een groot deel verklaart. “We hebben een aantal natte jaren waardoor de bomen zich hebben kunnen herstellen.”
Muys stelt dat de boomkwaliteit in ons land en Europa snel achteruit loopt. Belangrijke oorzaken zijn klimaatopwarming en stikstofuitstoot. “Willen we de kwaliteit van onze bomen verbeteren dan moeten we wat doen aan de stikstofuitstoot van onder andere de landbouw en aan de opwarming van de aarde door sneller te defossiliseren.”
Ook door de inzet van robuuste bomen, die bestand zijn tegen hetere dagen en drogere zomers, kan de kwaliteit van het bos volgens hem verbeterd worden. Demir pleit op haar beurt voor meer en grotere bossen om verdere achteruitgang te voorkomen. Ook hier zit volgens Muys wat in: “kleinere, gefragmenteerde bossen ondervinden meer impact van stikstofdepositie”, geeft hij aan.
"Impact klimaatsverandering elders in Europa nog groter"
Het aandeel beschadigde bomen in de Europese landen ligt al enkele jaren hoger dan het Vlaamse cijfer. Dat was ook in 2022 het geval toen 30,9 procent van de bomen in 27 Europese landen (niet enkel EU-landen) als beschadigd werden beschouwd, tegenover 26,6 procent bij ons. Voor 2023 zijn er voor de Europese landen nog geen cijfers beschikbaar. Dit heeft volgens Muys eveneens te maken met klimatologische omstandigheden die nog meer impact hebben dan stikstofdepositie. “Vooral in Zuid-Europese landen heb je met nog ernstigere periodes van de droogte te maken de voorbije jaren”, verklaart hij.
Bron: Eigen berichtgeving
Beeld: UGent
