Regionaal Landschap herintroduceert het Kempens veken

De organisaties Regionaal Landschap de Voorkempen en Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete hebben met steun van het Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling een project op poten gezet om voor de Kempen typische houten weidepoorten weer in gebruik te krijgen. De poorten of ‘vekens’ verdwenen uit het landschap met de opkomst van metalen hekken en prikkeldraad. De initiatiefnemers zoeken nu nog geïnteresseerde schrijnwerkers die de poorten willen maken zodat ze aan iedere Kempenaar die er één wil te koop kunnen worden aangeboden.

Een Kempens veken werd eeuwenlang gebruikt als afsluiting van akkers, beemden en weiden om dieren binnen of buiten te houden. Het was een vast onderdeel van het landschap in de Kempen. Vroeger werden zelfs bossen en dorpen ermee afgesloten, om de "boze buitenwereld” buiten te houden. In vele dorpen was het volgens de initiatiefnemers van het project zelfs verplicht om een veken te plaatsen in elke opening in een omheining waar een rijweg met erfdienstbaarheid doorheen liep, en stonden er straffen op het open laten staan van de poort.

In het kader van het LEADER-project 'Kempens veken, terug van weggeweest' kreeg het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) de opdracht zich te verdiepen in vekens. Op basis van het historisch onderzoek lieten Regionaal Landschap de Voorkempen en Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete technische tekeningen maken. Met Kempens hout werden drie prototypes gemaakt door lokale vakmensen: een exemplaar met een driehoekige constructie bovenaan die voor stabiliteit zorgt, een eenvoudige rechthoekige poort en een groot veken gebaseerd op een liggende boom of stevige balk.

Afgelopen donderdag kregen de prototypes een vaste stek in het natuurgebied Tikkebroeken in Kasterlee, waar iedereen ze kan bekijken. Eén poort werd gemaakt door studenten houtbewerking, één door een schrijnwerker en het grote veken komt van een sociale werkplaats. "Van de verschillende productiewijzen zullen we een kosten-baten-analyse maken", vertelt Ines Van Limbergen, coördinator van het Regionaal Landschap de Voorkempen.

Het is nu de bedoeling dat andere vaklui met één van de drie ontwerpen aan de slag gaan. "Elk prototype heeft een technische tekening en de bijbehorende richtlijnen, maar we willen de makers wat vrij laten in eigen creatieve inbreng. Ook vroeger zag niet elk veken er hetzelfde uit, en was de materiaalkeuze (eik, spar, es, ...) verschillend", aldus Van Limbergen.

Voor het Regionaal Landschap verschuift de aandacht nu naar het promoten van de vekens bij potentiële kopers. Er wordt gezocht naar verdelers die de vekens te koop kunnen aanbieden aan eenieder die wil helpen om vekens opnieuw over de Kempen te verspreiden. "Terreinbeheerders Natuurpunt en Agentschap Natuur en Bos tonen reeds interesse in de vekens, maar we mikken ook op lokale besturen en particulieren. Overal waar de poorten in het landschap opduiken, versterken we de streekidentiteit van de Kempen met een stukje geschiedenis."

Interesse? Contacteer het Regionaal Landschap.