PFOS: Antwerpen hertekent no regret-zones en -maatregelen voor grondwater

In een no regret-zone krijgen omwonenden de raad om geen voedsel uit eigen tuin of van eigen dieren te eten. Een onderzoek bracht meer duidelijkheid over de verspreiding van PFAS in de bodem en in het grondwater rond Antwerpen. Maandag besloot de stad daarop om de zones en maatregelen te hertekenen.

"De gebieden met verhoogde PFOS-concentraties in de toplaag van de bodem situeren zich niet enkel in een cirkel rond de 3M-site", aldus de stad. "Daarom worden de maatregelen die momenteel gelden in een straal van 10 kilometer rond 3M opgeheven in de districten Merksem, Deurne, Wilrijk en Hoboken, Borgerhout en Berchem."

Het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo viel buiten de oorspronkelijke no regret-zone, maar vertoont PFAS-waarden vergelijkbaar met die in de huidige no regret-zone. Dat district heeft ook een landelijk karakter met veel moestuinen en kippen. De no regret-maatregelen zijn vanaf nu tevens in dit district van kracht.

De huidige no regret-maatregelen rond vervuilde sites zoals bepaalde brandweerkazernes blijven gelden. Het blijft voor de stad steeds mogelijk om strengere maatregelen uit te vaardigen op plaatsen waar dit noodzakelijk blijkt.

Kwaliteit grondwater onvoldoende

Het onderzoek toont aan dat de kwaliteit van het grondwater in bijna heel de stad, inclusief het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo, niet voldoet aan de vooropgestelde normen. Om te vermijden dat schadelijke stoffen terechtkomen in de voedselketen neemt men drie maatregelen.

Ten eerste wordt het oppompen en gebruiken van grondwater in de stad principieel afgeraden. Deze maatregel heeft ook betrekking op de dalende trend in de grondwaterspiegel, en de daarbij horende problematiek van verzilting en corrosie van funderingen. De beheerders van volkstuintjes worden daarnaast aangeraden om over te schakelen op de recuperatie van regenwater of zich aan te sluiten op het drinkwaternet. Tot slot wordt het gebruik van grondwater in speelzones voor kinderen niet meer toegelaten.

Beter inzicht

De PFAS-opdrachthouder voor de Vlaamse regering, Karl Vrancken, is voorstander van deze op concrete metingen gebaseerde aanpak. "Deze bijsturing komt er nadat nieuwe meetresultaten van PFAS in bodem en grondwater op grondgebied van de stad een beter inzicht verschaften over de verspreidingsrichting van de vervuiling", legt Vrancken maandagavond uit.

Vrancken zegt voorstander te zijn van methode die de stad Antwerpen toepast. "Ze kiezen resoluut voor het afbakenen van het vervuilde gebied aan de hand van duidelijke meet- en modelleergegevens. Wij zullen in de komende dagen overleggen met AZG en OVAM over de impact van deze beslissing op de andere gemeentes in de huidige zone van 10 kilometer rond 3M."

Op termijn is het de bedoeling van de Vlaamse regering om voor alle hotspots in Vlaanderen op basis van metingen een bijstelling te doen en de no regret-maatregelen toe te passen waar deze noodzakelijk zijn.

Ook no regret-maatregelen voor wijk in Vilvoorde

Op verschillende meetpunten op de voormalige AKZO-site in de wijk Faubourg in Vilvoorde zijn verhoogde PFAS-waarden vastgesteld, zo meldt het stadsbestuur dinsdag. Inwoners van de wijk zijn aangewezen de no regret-maatregelen op te volgen.

De vastgestelde PFAS-verontreiniging bevindt zich in het grondwater van de site aan de Leuvensesteenweg. Omwonenden en bedrijven in een straal van 500 meter rond de site wordt gevraagd voorzorgsmaatregelen te nemen en dus geen grond- of putwater meer te gebruiken. In totaal gaat het om ongeveer 1.350 gezinnen en 87 zelfstandigen en bedrijven. Er bevindt zich ook een basisschool, een sport- en jeugdcomplex en een petanqueclub in de zone.

"Er is geen enkele reden tot paniek", zegt burgemeester Hans Bonte. "De voorzorgsmaatregelen hebben vooral het doel om, in afwachting van meer duidelijkheid, mensen aan te zetten geen grond- of putwater te gebruiken."

Bonte vraagt dat de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) prioriteit geeft aan het verdere onderzoek op de AKZO-site. "Inmiddels ligt de site al meer dan 10 jaar braak en te verkommeren in het hart van een dichtbebouwde woonwijk. De stad zal er alles aan doen om de verantwoordelijke voor de vervuiling evenals OVAM aan te zetten tot een volledige sanering van dit deel van de wijk."