"Onrechtvaardig Mestdecreet in vraag durven stellen"

Naar aanleiding van de start van het bemestingsseizoen en de studie van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) die de foutenmarge van 30 procent voor bepaalde gewassen onderuit haalde, stelt ABS-voorzitter Hendrik Vandamme het Vlaams mestbeleid openlijk in vraag: “Zonder geijkt meetsysteem is het Mestdecreet onrechtvaardig.”

De voorbije dagen kregen ongeveer 3.000 boeren te horen dat het nitraatresidu van hun percelen niet binnen de vooropgestelde limieten valt, wat een risico op uitspoeling van nitraat naar grond- en oppervlaktewater inhoudt. In het kader van het Mestdecreet (MAP4) krijgen zij daarom een maatregelenpakket opgelegd.

Tegelijkertijd blijkt nu uit een VITO-studie dat de veldvariabiliteit, namelijk de ongelijke verdeling van het nitraatresidu in het veld, voor een aantal teelten zoals gras, granen en mais gemiddeld groter is dan de oorspronkelijk aangenomen variabiliteit van 30 procent. De resultaten geven dus een hogere foutenmarge van het nitraatresidu aan en bewijzen volgens ABS-voorzitter Vandamme dat het huidige meetsysteem niet betrouwbaar is.

ABS erkent dat de waterkwaliteit nog niet is wat Europa van Vlaanderen verwacht. “Maar de streefdoelen die ons opgelegd werden zullen nog moeilijker gehaald worden wanneer de sector op een onrechtvaardige manier behandeld wordt. Dat werkt demotiverend en zelfs contraproductief”, waarschuwt Vandamme, “de natuur laat zich niet sturen en een boer die zich gepakt voelt nog minder. Je kan nu eenmaal niemand beboeten op basis van een niet-geijkt systeem.”

Daarom pleit ABS er in de eerste plaats voor om de staalnames van de gewassen met een zeer grote variabiliteit niet te weerhouden en te herevalueren. De mogelijke maatregelenpaketten mogen bovendien pas ter sprake komen als de nitraatresidudrempel evenveel wordt opgetrokken als de nieuwe foutenmarge uit het VITO-onderzoek bepaalt. Vandamme stelt daarbij ook openlijk de huidige drempel van 90 kilogram stikstof per hectare in vraag, en bij uitbreiding het hele Mestdecreet. 

De resultaten van de doorlichting van het meetsysteem zijn ontluisterend, vindt ook Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche. "Een mens wordt er niet vrolijker van, degenen die in het verleden de ogen hebben gesloten voor de onvolkomenheden van dit systeem moeten toch eens een grondig gewetensonderzoek doen. Zij dragen een grote verantwoordelijkheid", zegt Vanthemsche scherp. 

Maar Boerenbond begrijpt dat men nu het geweer niet van schouder kan veranderen, de nitraatresidumetingen zijn een hoeksteen van MAP4. "We zullen er in elk geval op toezien dat de rechtszekerheid van de land- en tuinbouwers gegarandeerd wordt. Dat kan enkel door ten volle rekening te houden met de bekende meetonzekerheid."

Eerder trok minister Schauvliege al naar de Europese Commissie om de resultaten van de studie te bespreken. De Vlaamse minister van Leefmilieu beloofde toen dat ze met de betrokken actoren zou nagaan of de maatregelen die het Mestdecreet voorziet eventueel moeten bijgestuurd of aangepast worden.