Seed@Bel: “Nieuwe veredelingstechnieken absoluut nodig voor toekomst suikerbietteelt”
“Met de oprukkende vergelingsziekte, de klimaatverandering en de ambitieuze plannen van de Europese Unie wat betreft de reductie van gewasbeschermingsmiddelen, zijn nieuwe veredelingstechnieken absoluut noodzakelijk willen we niet afhankelijk worden van de import van suiker”, aldus Marc Ballekens, manager van Seed@Bel. De Belgische federatie van de zaaizaadbedrijven vraagt dat de zogenaamde new breeding techniques urgent kunnen worden ingezet voor de suikerbietteelt.
Half december verzamelde de volledige Belgische suikerbietsector in Gembloux voor een groots opgezet congres over de toekomst van de suikerbietteelt. Op vijf jaar tijd zijn zo’n 1.000 landbouwers gestopt met de teelt en is het suikerbietareaal afgenomen met 7.000 hectare. Om het tij te keren, lanceerde de Confederatie van de Belgische Bietenplanters (CBB), het Koninklijk Belgisch Instituut voor de Verbetering van de Biet (KBIVB), Tiense Suikerraffinaderij en Iscal er hun Plan B(iet).
40 jaar veredeling in relatie tot geldende wetgeving
Eén van de sprekers tijdens dit congres was Marc Ballekens, manager van Seed@Bel. Hij hield er een vurig pleidooi voor het inzetten van nieuwe veredelingstechnieken in de suikerbietveredeling. Ballekens startte zijn pleidooi met een terugblik op de voorbije 40 jaar. Hij bracht voor de periode 1985-2022 de realisaties van de suikerbietveredeling in perspectief met de toen geldende Europese wetgeving.
Volgens de Seed@Bel-manager leverde de veredeling de grootste bijdrage in het realiseren van opbrengsten tot 110 à 120 ton per hectare, suikergehaltes tot 20 procent en suikeropbrengsten tot 20 ton suiker per hectare die vandaag gehaald worden. Met de komst van tolerante rassen pakte de verdeling bovendien meteen hét virusprobleem (rhizomanie), hét bodemschimmelprobleem (rhizoctonia) en een groot nematodenprobleem (bietencystenaaltje) aan.
Hij stelt ook vast dat er precies in diezelfde periode een Europese regeling rond genetisch gemodifieerde gewassen (ggo’s) kwam. “Die maakte meteen komaf met deze techniek in de suikerbietveredeling. Later werd de neonicotinoïde-zaadontsmetting naar de prullenmand verwezen, terwijl die bijzonder noodzakelijk is in de strijd tegen bladluizen en vergelingsziekte. Meer nog: in 2018 werd beslist om nieuwe veredelingstechnieken onder de ggo-regeling te brengen. En als klap op de vuurpijl zal de Green Deal en de Farm-to-Fork-strategie het gewasbeschermingsmiddelengebruik met 50 procent laten dalen tegen 2030.”
Ballekens is hierover duidelijk: “Zo schieten we permanent in eigen voet en realiseren we bovendien geen milieuwinst. Waar genetische technieken reeds 40 jaar in gebruik zijn in de medische en pharmaceutische wereld, gentechnologie gebruikt wordt in vaccins tegen covid en immuno-gentechnologie wordt ingezet in de oncologie, wordt in de voedselproductie door de wetgever naar de horizon gekeken om te zien van waar we gaan geholpen worden.”
Hij wijst erop dat we intussen weten we dat de new breeding techniques, zoals CRISPR-Cas, 80 tot 100 maal meer precisie hebben en vijf keer sneller zijn dan eender welke andere gentechniek. “Komt daarbij dat de nieuwe veredelingstechnieken toegelaten zijn in quasi gans Noord- en Zuid-Amerika, in China, Indië en Australië en zelfs in bepaalde Afrikaanse landen. De rest van de wereld is zeer snel aan het volgen, onder meer ook Groot-Brittannië dat intussen zijn eigen koers ter zake vaart”, aldus de manager van Seed@Bel.
Toelating in 2023?
Volgens Ballekens is er wel hoop voor de toekomst. “In het Europees halfrond groeit steeds meer het bewustzijn dat we onze Europese voedselproductie in het gedrang brengen als we de huidige dogmatische leer verder blijven aanhouden en alle innovatie afwijzen. Nog dit jaar buigt de Europese Commissie zich over een document dat een einde kan maken aan de volgens mij volslagen zinloze aanpak om nieuwe veredelingstechnieken te onderwerpen aan de ggo-regeling. En dat zou een grote stap vooruit zijn.”
Als dit gebeurt, dan zal het volgens Seed@Belg geen dag te vroeg komen voor suikerbieten. “De vergelingsziekte is in grote delen van Europa zo zwaar remmend dat zelfs het voortbestaan van de teelt aan een zijden draadje hangt. Bovendien is de klimaatverandering pure realiteit”, beweert Ballekens. De keuze is in zijn ogen duidelijk. “Ofwel veredelen we droogtetolerante suikerbieten ofwel investeren we in nog grotere en zeer dure gigantische bufferbekkens voor de captatie van het winterwater. Intussen zien we ook dat zuiderse insecten zoals de bietenmot naar het noorden verhuizen. En er zullen nog meer schadelijke insecten zijn die de vlucht naar het noorden zullen wagen nu ze voelen dat het hier ook lekker warm is. Intussen horen we vanuit Duitsland steeds meer over SBR (Syndroom Basse Richesse). Het gaat om een vlinder die twee pathogene bacteriën in de biet brengt en het suikergehalte doet kelderen tot 12 à 13 procent.”
Geopolitiek en het belang voor onze suikerbietteelt
Ballekens sloot zijn betoog af met een fel statement dat de noodzaak tot doorgedreven suikerbietveredeling met new breeding techniques in relatie brengt met de geopolitiek. “Quasi alle buurlanden aan de zuid- en oostgrens van de Europese unie zijn of worden steeds instabieler. Ik som ze even op: Marokko, Tunesië, Libië, Egypte, Israël en de Palestijnen, Libanon, Syrië, Turkije, Oekraïne, Rusland, Wit-Rusland. Kijken we een vluchtje verder, dan zijn daar Iran, Irak, Saoedi - Arabië, Jemen en nog wat verderop Afghanistan en Pakistan. Giet over deze landen dan ook de klimaatsaus en besef dat de Afrikaanse bevolking zal verdubbelen tegen 2050, dan weet je meteen hoe explosief de situatie is”, klinkt het.
Hij is er dan ook van overtuigd dat we absoluut moeten streven naar voedselautonomie in België en in Europa. “Het is te gek voor woorden dat we netto-suikerimporteur worden, om dan nog te zwijgen over de ecologische voetafdruk die de import van suiker (en zeker ook van eiwithoudende gewassen) met zich mee brengen. De limieten van het globalisme zijn bereikt. We hebben ons in Europa in slaap laten wiegen voor onze defensie en onze energieafhankelijkheid. Laat ons nu wakker en alert zijn voor onze suikerproductie en voedselproductie in het algemeen. Onze landbouw bewijst dagelijks om gezond, efficiënt en duurzaam te produceren. Maar de hindernissen moeten de schop op. Nieuwe verdelingstechnieken zijn onontbeerlijk. Met vijf minuten politieke moed op Europees niveau kan het in 2023 lukken”, besluit Ballekens.
