Nieuwe app wil blauwalgen beter in kaart brengen
Onderzoekers van de Universiteit van Edinburgh hebben de Bloomin’ Algae webapplicatie op de markt gebracht. De app, die ook in het Nederlands beschikbaar is, tracht blauwalgen hotspots te lokaliseren door interactie met gebruikers. Blauwalgen komen de laatste decennia steeds meer voor en impacteren de landbouw onder andere door mogelijke captatieverboden. Ook is het een potentiële bron voor botulisme.
Elke zomer hoor je wel eens in het nieuws dat de overheid bepaalde recreatiewateren afsluit voor het publiek na de massale ontwikkeling (bloeivorming) van blauwalgen. Tot vandaag wisten we alleen dat de frequentie van dit fenomeen door menselijke invloed de laatste eeuw sterk toegenomen is, maar we konden niet precies in kaart brengen wanneer en waar de algen voorkomen. Daar wil de app Bloomin’ Algae verandering in brengen: gebruikers laden er foto’s op van algenbloeien, die dan door experten beoordeeld worden, en vervolgens op een kaart raadpleegbaar zijn.
Blauwalgen zijn in feite geen echte algen, maar bacteriën (cyanobacteriën) die wel net als algen met behulp van pigmenten aan fotosynthese doen. Ze komen wereldwijd voor in zeer diverse wateren, maar zijn vooral bekend en berucht wanneer ze zich massaal vermenigvuldigen en daarbij uitgestrekte drijflagen vormen aan het wateroppervlak. Bloeivorming treedt vooral op in stilstaand of traagstromend water met veel voedingsstoffen, en vooral tijdens perioden van stabiel warm en zonnig weer in de zomer.
Eutrofiëring (voedselaanrijking) en klimaatopwarming werken bloeivorming de laatste eeuw meer en meer in de hand. Waar de blauwalgenproblematiek in Vlaamse wateren vroeger vooral beperkt bleef tot ondiepe, voedselrijke (vis)vijvers, worden nu ook diepere plassen en kanalen getroffen.
Deze bloeien veroorzaken daarbij heel wat overlast. Zij gaan onder andere gepaard met het afzetten van visueel onaantrekkelijke, stinkende, slijmerige klompen dode en rottende cellen aan de waterkant en het wateroppervlak. Dit leidt onder meer tot een verstoorde zuurstofhuishouding, waardoor het risico op vissterfte en botulisme sterk toeneemt. Ook zullen door lichtgebrek ondergedoken waterplanten verdwijnen, met permanente vertroebeling van het water en een verlies aan biodiversiteit tot gevolg.
Einde captatieverbod in zicht voor Vlaanderen
10 oktober 2019Zwem- en captatieverbod
Vaak worden gifstoffen vrijgegeven tijdens de groei of bij het afsterven. Deze kunnen bijzonder giftig zijn voor de andere organismen in het water, en zelfs vee en mensen ziek maken. Omwille van deze gezondheidsrisico’s stelt de overheid dan ook een zwem-, recreatie- en/of captatieverbod in bij vaststelling van blauwalgenbloei in openbare wateren.
Het optreden van bloeien is moeilijk te voorspellen en soms van korte duur, waardoor ze niet zo gemakkelijk opgepikt worden bij standaardmonitoring. Het actief betrekken van de burger bij de monitoring van blauwalgenbloei laat toe om sneller en accurater maatregelen te nemen zoals bijvoorbeeld het plaatsen van waarschuwingsborden. Ook kan het helpen het maatschappelijk draagvlak voor dikwijls onpopulaire maatregelen te verhogen.
De app kan gratis gedownload worden via het UK Centre for Ecology & Hydrology of rechtstreeks via Google Play of de App store.
Bron: Eigen berichtgeving
Beeld: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO)
