Nieuw actieplan moet marien zwerfvuil tegengaan
Op onze stranden zijn er per 100 meter vloedlijn gemiddeld 137 stuks afval te vinden. “Met het nieuw federaal actieplan moeten we erin slagen om de toename van zwerfvuil terug te dringen", zegt minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne (Open Vld).
Zwerfvuil, vooral plastic, vormt een bedreiging voor de biodiversiteit in onze oceanen. België heeft amper 67 kilometer kust, maar op onze stranden zijn er gemiddeld wel 137 stukken per honderd meter vloedlijn te vinden. Dat is ver boven de grens van 20 per 100 meter die Europa hanteert. Ook in het water vormt zich een gigantisch afvalprobleem. In het Belgische deel van de Noordzee liggen er gemiddeld 3.875 stukken drijvend zwerfvuil per vierkante kilometer.
In 2017 werd een eerste federaal actieplan marien zwerfvuil opgesteld. Maar uit een evaluatie in 2021 bleek dat extra maatregelen nodig zijn. Minister Van Quickenborne en minister van Leefmilieu Zakia Khattabi (Ecolo) werkten daarom samen met de FOD Volksgezondheid extra acties uit, in overleg met belanghebbenden. Het plan loopt van september 2022 tot december 2027 en kan nog aangevuld worden.
Het plan bevat 25 acties. Zo wordt ingegrepen tegen verloren geraakt vistuig, dat een gevaar vormt voor zeedieren die erdoor gewond raken of erin verstrengeld geraken. Het plan zet daarbij onder meer in op de inzameling en recyclage van oud vistuig. Verder wordt er ook werk gemaakt van loodvrije alternatieven voor de hengelvisserij, die het lood gebruiken als lijnverzwaring.
Daarnaast wordt voorzien in de afbouw van het gebruik van producten die aanleiding geven tot mariene vervuiling. “Het plan kijkt ook naar maatregelen tegen vermijdbare eenmalige producten die via zwerfvuil op het land uiteindelijk in zee belanden. Daartoe worden zowel regelgevende als sensibiliserende maatregelen voorzien", klinkt het.
Fishing for Litter
De Belgische vissers brachten vorig jaar 65 ton vuilnis aan wal in het kader van “Fishing for Litter”, dat is meer dan een verdrievoudiging in vergelijking met het jaar daarvoor. Ook het aantal vissersschepen dat vorig jaar aan het project meewerkte, is bijna verdubbeld. “Die succesvolle groei is te danken aan de inzet van de reders en onze diensten op sensibiliseren, communicatie met de vissers en een gebruiksvriendelijke smartphone app”, aldus Van Quickenborne, die daarom het project verder wil uitbreiden en intensifiëren.
Grote kuis op scheepswrakken
Een ander opmerkelijk punt in het actieplan heeft betrekking op de naar schatting 280 scheepswrakken die op de bodem van onze Noordzee liggen. Hoewel ze een grote culturele en ecologische waarde hebben, zijn ze ook verzamelpunten voor marien zwerfvuil. “Dit vormt een bedreiging voor het rijke zeeleven eromheen. Dieren raken erin verstrengeld of eten ervan. Daarom is er een programma in voege om systematisch scheepswrakken schoon te maken”, luidt het. Vorig jaar werd gestart met de opkuis van de SS Kilmore, net zoals de West-Hinder, die in 2019 werd schoongemaakt. Bij die laatste werd in totaal 4,5 ton afval opgevist. Daarnaast is het de bedoeling om via een ‘Adopt a Wreck’-campagne vrijwilligers in te zetten om betrouwbare informatie te geven over de werkelijke toestand van marien zwerfvuil en biodiversiteit op en rond scheepwrakken.
Komaf maken met wegwerpcultuur
Minister Khattabi noemt het zwerfvuil in zee een “hardnekkig maar vermijdbaar probleem dat een gevolg is van de wegwerpcultuur”. "Wereldwijd groeit het besef dat onze zeeën en oceanen cruciaal zijn voor het leven op onze planeet. Ik ben dan ook blij dat dit plan niet alleen gericht is op herstel, maar ook op het voorkomen van vervuiling", besluit ze.
Raadpleeg het actieplan op de website van de FOD Volksgezondheid.
Bron: Eigen verslaggeving / Belga
