Nederlandse pensioenfondsen speculeren met voedsel

Nederlandse banken en pensioenfondsen speculeren met agrarische grondstoffen en zouden daarmee bijdragen aan de volatiele en hoge voedselprijzen in de wereld. Dat meldt het tv-programma Zembla met als bron een rapport van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (Somo). Volgens de Pensioenfederatie gaat het maar om een zeer beperkt deel van de beleggingsportefieulle.

Alle Nederlandse pensioenfondsen hebben samen twee tot drie procent van hun vermogen belegd op agrarische markten. Het pensioenfonds PFZW en zijn vermogensbeheerder PGGM behoren tot de voornaamste spelers op de markt, aldus Somo, en hebben zeven procent van hun vermogen belegd op agrarische markten. In totaal hebben Nederlandse pensioenfondsen volgens Somo vijf miljard euro uitstaan op de agrarische derivatenmarkt.

In de documentaire 'Handel in Honger' noemt VN-rapporteur voor het recht op voedsel Olivier De Schutter dat immoreel. De Verenigde Naties schatten dat wereldwijd 140 miljoen mensen extra aan ondervoeding lijden als gevolg van door speculatie opgedreven voedselprijzen. “Er wordt 20 keer méér mais of graan verhandeld door financiële spelers dan dat er in werkelijkheid is. Zij zien nooit een korrel maïs of graan, maar wedden met zoveel geld dat het de werkelijke prijzen van die gewassen opdrijft.”

De Nederlandse regering betwijfelt het prijsopdrijvende effect. Hoeveel de pensioenfondsen beleggen in agrarische fondsen, wordt niet precies bijgehouden, maar staatssecretaris van Landbouw Henk Bleker schatte het totale bedrag vorige maand in een brief aan de Tweede Kamer op vijf miljard, op een totaal belegd vermogen van 750 miljard euro.

De Nederlandse regering laat het aan de pensioenfondsen over hoe ze maatschappelijk verantwoord beleggen, maar wil wel in de wet vastleggen dat ze daar in het jaarverslag duidelijk over moeten zijn. De Pensioenfederatie laat in een reactie op haar website weten dat de beleggingen in agrarische producten zoals tarwe, soja en maïs slechts een zeer klein deel (0,3 tot 0,6%) van de volledige beleggingsportefeuille uitmaken.

Volgens de verklaring hebben ze daarmee een miniem aandeel in de bedragen die wereldwijd omgaan in de handel in agrarische grondstoffen. Het grootste deel van de beleggingen in grondstoffen zit in olie en gas, aldus de federatie. Bij de banken worden Rabobank en ABN Amro in het rapport met de vinger gewezen voor hun grote aandeel in landbouwderivaten zonder dat daar een transparant beleid aan gekoppeld is.

Bekijk hier de tv-reportage 'Handel in honger'