Nauwelijks inbreuken op beheerovereenkomsten vastgesteld

“Beheerovereenkomsten zijn een instrument om de natuur- en biodiversiteitswaarde in landbouwgebied te verhogen”, zegt Andy Pieters, woordvoerder van minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) aan Het Belang van Limburg. In 2021 werd er 17 miljoen euro aan de overeenkomsten besteed. “Ze zijn nodig omdat het slecht tot zeer slecht gaat met heel wat soorten in agrarisch gebied. Door overbemesting krijgen typische akkeronkruiden zoals de korenbloem of de gele ganzenbloem bijvoorbeeld geen kans meer om te groeien. Hierdoor is er minder voedsel voor insecten. Door het gebruik van pesticiden wordt de druk op die insecten nog eens verhoogd. Daarnaast verdwijnen in ons landschap vaak kleine landschapselementen zoals heggen, struiken of ruiger begroeide akkerlandjes waardoor heel wat dieren geen nest- of schuilplaats meer vinden. Het hele ecologische systeem komt daardoor onder zware druk te staan. Via de overeenkomsten trachten we dit evenwicht enigszins te herstellen.”

“Het gaat bijvoorbeeld over het behouden van grasland, het aanleggen van bloemstroken of maatregelen om erosie tegen te gaan”, zegt Vlaams parlementslid Ludwig Vandenhove (Vooruit) die de cijfers opvroeg. “De steunmaatregelen zijn broodnodig, want door de intensivering van de landbouw is de biodiversiteit op de akkers in elkaar gezakt. Het is een win-winsituatie waarbij de landbouwer wordt vergoed voor zijn rol als landschapsbeheerder.” Sinds de start in 2015 is het aantal beheersovereenkomsten dan ook gestegen van 3.997 naar 24.680 (2020). Vijf jaar geleden schreven zich 990 landbouwers in voor het programma. In 2020 waren er dat al 3.845.

Weinig controle

“Maar uit de cijfers blijkt dat er weinig controle is op die beheersovereenkomsten”, zegt Vandenhove. “De inspectie controleert elk jaar 9 procent van alle beheersovereenkomsten. Door de coronacrisis was dit in 2020 zelfs maar 5 procent. Dat betekent dat de kans vrij groot is dat een landbouwer niet gecontroleerd wordt tijdens de looptijd van de beheersovereenkomst. Dan weten we eigenlijk niet of de milieumaatregelen goed worden uitgevoerd.” In het startjaar bleek 7 procent van de gecontroleerde landbouwers hun beheersovereenkomst niet te zijn nagekomen, in 2019 was dat 13 procent en in 2020 zelfs 16 procent. “Dat stijgend aantal vastgestelde inbreuken is verontrustend.”

Op een totaal van 24.680 overeenkomsten werd 1.183 gecontroleerd of de voorwaarden wel voldaan werden, of bij 1 overeenkomst op 20. In 195 gevallen werden inbreuken vastgesteld, de overgrote meerderheid van de inbreuken stelt zich bij het onderhoud van gemengde grasstroken die moeten ingezaaid worden met een goedgekeurd kruidenmengsel en niet bemest mogen worden.