Moet beschermd natuurpark Noordzee erbovenop helpen?

Een proef voor de Britse kust, tussen het eiland Lundy en het vasteland, toont aan dat een beschermd gebied succes heeft. Na vijf jaar leven er in de 'no-takezone' zeven keer meer kreeften dan daarbuiten. In het rapport 'De aanduiding van mariene beschermde gebieden in de Belgische Noordzee' pleit de BMM er bij de federale overheid voor om een dergelijke no-takezone aan te duiden ter hoogte van de Westhinder. Dat is een zandbank voor de kust tussen Nieuwpoort en Oostende.

Volgens de BMM biedt zo'n beschermd gebied tal van voordelen. Omdat de (visserij)activiteit er tot een minimum wordt beperkt, krijgt al het natuurlijke leven er de kans zich te herstellen. "Dat kan een hele cascade aan effecten hebben", zegt mariene bioloog Francis Kerckhof van de BMM. "Zo kunnen vissen rustig eitjes leggen, wat niet mogelijk is als er telkens sleepnetten over de zeebodem schrapen. Dat kan positief zijn voor de stand van bijvoorbeeld de haring, de rog, de hondshaai en de inktvis". Kerckhof sluit zelfs niet uit dat de oester terugkeert. Tot 1870 kwamen er oesterbanken voor, maar die zijn in de jaren erna compleet weggevist.

Mariene bioloog Marijn Rabaut van de Universiteit Gent onderzoekt de impact van visserij op ecosystemen. Volgens hem heeft dit plan zeker kans op slagen. Voorwaarde is wel dat het project vergezeld gaat van bijkomende maatregelen. "Als je een gebied instelt dat niet intensief bevist mag worden, dan moet je die activiteit ook in de omgeving verminderen. Anders gaan vissers bij wijze van compensatie daar meer vissen en krijg je nooit een duurzaam resultaat. Je kunt dat bijvoorbeeld afdwingen door het aantal vangstdagen te beperken en quota op te leggen".

Welke ingrijpende gevolgen de invoering van een no-takezone kan hebben, blijkt uit een project in Groot-Brittannië. Daar werd vijf jaar geleden een vangstvrij gebied ingesteld tussen het eiland Lundy en het vasteland. Sindsdien is het zeeleven er op miraculeuze wijze opgebloeid. Zo stelden onderzoekers vast dat er daar zeven keer meer kreeften leven dan buiten het beschermde stuk zee. Ze zijn bovendien groter.

Vissers lopen niet over van enthousiasme voor de plannen van de BMM. Zij vrezen dat als de federale regering instemt, er in zo'n beschermd gebied niets meer mag. Het tegendeel is waar, stelt Kerckhof. "Vissers kunnen hiervan juist de vruchten plukken. Ze moeten beseffen dat er over vijf jaar gewoonweg niks meer te vissen valt als ze doorgaan zoals ze nu bezig zijn". Bovendien is een totaal visverbod in het afgebakende gebied niet nodig. Hengelen is bijvoorbeeld nog wel mogelijk.

Eventueel kunnen bepaalde vormen van warrelnetvisserij ook, zij het buiten de voortplantingsperiodes. "Maar boomkor in geen geval", zegt Kerckhof beslist. "Want dat is bodemverstorende visserij". Volgens Rabaut is met de huidige oliecrisis eigenlijk het geschikte moment gekomen voor boomkorvissers om op een andere techniek over te stappen. "We zitten met een visserij die financieel op haar tandvlees zit. Boomkor vergt enorm veel energie, precies om die netten over de bodem gesleept te krijgen".(KS)