“Meer bio in EU kan leiden tot minder duurzaam voedselsysteem op wereldniveau”
In 2030 wil Europa dat een kwart van het landbouwareaal biologisch bewerkt wordt. Op dit moment beslaat biolandbouw zo’n 7,5 procent van het landbouwareaal. Er moet dus nog wel wat veranderen. Maar die verandering zou wel eens minder duurzaam kunnen uitpakken, stellen wetenschappers. Zij pleiten ervoor om moderne plantveredelingstechnieken zoals CRISPR/Cas toe te laten in de biolandbouw om dat scenario te vermijden.
Volgens de huidige regelgeving zijn gewassen die veredeld zijn met nieuwe technieken – zoals CRISPR/Cas9 – verboden ggo’s in de biolandbouw. Verschillende wetenschappers, onder wie Richard Visser, die aan de Nederlandse Universiteit Wageningen de afdeling Plantenverdeling leidt, vinden dat hier verandering in moet komen. “Gebeurt dat niet, dan kan een toename van de biologische productie leiden tot een minder duurzaam voedselsysteem”, vertelt hij aan EOS Wetenschap.
Volgens hem verdwijnen veel positieve effecten van biolandbouw wanneer je naar de impact per kilogram product kijkt, in plaats van per hectare. “Dat komt doordat de opbrengst doorgaans 20 à 25 procent lager ligt. Meer biolandbouw zal dus leiden tot minder voedselproductie, terwijl de vraag naar voedsel en voeder voorlopig gelijk zal blijven. Dat moet ergens worden verbouwd.”
Meer biolandbouw in de EU kan leiden tot een hogere milieu-impact buiten de EU en die impact is dan groter dan de lokale voordelen
Volgens de onderzoeker zal de druk op exportgebieden alleen maar toenemen. “Met op kop Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië, waar we nu al veel veevoeder en plantaardige oliën vandaan halen. Dat draagt bij tot ontbossing. Meer biolandbouw in de EU kan dus leiden tot een hogere milieu-impact buiten de EU. Die impact is dan groter dan de lokale voordelen.”
Hij ziet een oplossing in nieuwe plantveredelingstechnieken, zoals de CRISPR/Cas techniek. “Het uiteindelijke Europese doel zou moeten zijn: een landbouw met minder gewasbeschermingsmiddelen, nutriënten en andere grondstoffen”, aldus Visser. “Zo’n doelstelling haal je niet door je te verbinden aan de regels en dogma’s van de biologische sector. Dan heb je alle technieken nodig die veilig zijn voor mens en milieu. Zeker wanneer je jezelf ook een strak tijdschema oplegt. Dan moet je wel met snelle veredeling door genbewerking werken in gewassen waarin klassieke veredeling veel tijd vraagt. Het heeft geen zin jezelf een handicap op te leggen.”
562 biologische landbouwbedrijven in Vlaanderen
Landbouwers die in Vlaanderen kiezen voor biologische landbouw moeten voldoen aan de vastgelegde biologische productiemethode in Europese en Vlaamse wetgeving voor biologische landbouw en moeten zich daarop laten controleren door erkende controleorganen. “Vlaanderen telde 562 biologische landbouwbedrijven in 2019”, antwoordt Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits (CD&V) op een schriftelijke vraag van Vlaams parlementslid Emmily Talpe (Open Vld). “Dat is een stijging met negen procent tegenover 2018.”
Het aandeel bio-areaal is echter klein in Vlaanderen. De vraag is groter dan het aanbod waardoor de prijzen voor biologisch geteelde producten gemiddeld 45 procent hoger liggen dan hun voor gangbare tegenhanger. Al zijn er grote verschillen per product. “Het grootste verschil is er bij eieren”, weet minister Crevits. “Een bio-ei is dubbel zo duur als een standaard scharrelei. Het kleinste prijsverschil is er bij vleesvervangers, hier is de biovariant slechts zes procent duurder dan het gangbare product en het verschil krimpt. In 2020 was het prijsverschil ten opzichte van het voorgaande jaar gelijk of groter voor de meeste bioproducten.”
Al zou die trend kunnen keren. “Ik beschik niet over een specifiek onderzoek, maar het is een economische wetmatigheid dat de prijzen zullen dalen bij een stijgend aanbod”, aldus Crevits. “VLAM heeft wel cijfers over een vergelijkbare evolutie. Bij de omschakeling van kooi-eieren naar scharreleieren is de prijs van scharreleieren gedaald en deze van kooi-eieren gestegen omdat er praktisch geen aanbod meer was van kooi-eieren. De scharreleieren zijn de standaard geworden aan een lagere prijs. Een parallel naar bio is hier zeker te trekken.”
Bron: EOS Wetenschap / eigen verslaggeving
