Landbouwer zag winst in 2020 dalen met 12,3 procent

Hoewel de landbouwsector snel als essentiële activiteit werd erkend door de overheid, werd hij toch zwaar getroffen door het coronavirus. “Langs de vraagzijde was er het veranderende consumptiegedrag bij de burgers, terwijl het aanbod van seizoenarbeiders schaarser werd als gevolg van de sluiting van de grenzen. Daarbovenop kwam de uitzonderlijke droogte in de lente, gevolgd door een droge zomer. De gevolgen waren zowel merkbaar bij het zaaien als bij het oogsten, terwijl de nood aan voeder voor veehouders sterk is toegenomen”, schetst Statbel, de Belgische dienst voor statistiek.

De waarde van de hele landbouwproductie in België bleef relatief stabiel: een lichte daling van -0,6 procent in vergelijking met 2019. Op vlak van rentabiliteit verslechtert de situatie evenwel, want de kosten (intermediair verbruik) stegen met 2,4 procent. Zo steeg de voederkost, daalden de energieprijzen en bleven de uitgaven voor fytosanitaire producten min of meer gelijk. De winst (netto toegevoegde waarde) van de Belgische landbouwers zakte met 12,3 procent tegenover 2019.

Plantaardige sector

De globale cijfers verhullen grote verschillen tussen de sectoren. Zo steeg de productiewaarde in de plantaardige sector afgelopen jaar met 4,2 procent. Dat is onder meer een gevolg van de stijgende graanprijzen in Europa (+19,8%). Ook de fruitsector deed het goed. De vraag naar aardbeien was groot in de eerste lockdown en de prijzen stegen met ruim 30 procent. Bij het hardfruit deden vooral de peren het goed, terwijl de vruchtvorming bij de appelen een stuk minder was door de extreme warmte in de zomer en de laattijdige vorst in het voorjaar. Daardoor lag de productie een derde lager dan in 2019.

Siertelers werden wel zwaar gefnuikt tijdens de pandemie, vooral door de eerste lockdown. De verkoop in gespecialiseerde winkels werd aanvankelijk erkend als niet-essentieel. De productiedaling van planten en bloemen in 2020 werd op -8,2 procent geraamd. Dankzij prijsstijgingen en uitzonderlijke subsidies zou de daling van de productiewaarde van de sierteelt uiteindelijk beperkt blijven tot -2,9 procent.

De zwaarst getroffen sector is de aardappelsector. De sluiting van de horeca en de exportproblemen waren nefast voor de vrije markt in bewaaraardappelen. Tussen midden maart en eind mei was er op die markt geen enkele activiteit. De voorraden zijn groot en beïnvloeden ook de vrije verkoop van deze oogst. De daling van de globale prijzen zal ongeveer -19,7 procent zijn. Door de uitzonderlijke klimatologische omstandigheden daalde ook de opbrengst, al was het lichtjes (-1,2%).

Dierlijke sector

Ook in de dierlijke sector waren de verschillen tussen de productgroepen groot. In de varkenssector daalden de prijzen een eerste keer tijdens de eerste lockdown. Daarna herstelden de prijzen vanaf juni, maar dat duurde maar even. China weigerde immers de invoer van varkensvlees uit slachthuizen waar werknemers het coronavirus hadden opgelopen en dat zorgde voor prijzen op een laag niveau. De ontdekking van Afrikaanse varkenspest bij Duitse everzwijnen had ook een grote negatieve impact. De prijsdaling wordt op -12,9 procent geschat voor het hele jaar, terwijl het productievolume toeneemt met 5,8 procent.

De productie van melk steeg in 2020 met 2,5 procent in vergelijking met een jaar eerder. Daarmee is de groei in België groter dan op Europees niveau. De stijging van het aanbod in ons land heeft wel geleid tot een daling van de melkprijzen voor de boer (-4,9%).

De vleesveesector had vooral te lijden onder de sluiting van de horeca. De vraag nam af waardoor er 3,5 procent minder rundvlees geproduceerd werd. Ook de prijzen voor kalveren daalden fors vanaf april, terwijl de prijzen voor stieren in het tweede en derde kwartaal stegen. Vooral de karkassen met een betere bevleesdheid vertoonden de sterkste stijging.

In de pluimveesector is er een onderscheid te maken tussen de productiewaarde van vlees (-7,7%) en die van eieren (+2%). De prijsdaling van zowel leg- als slachtkippen sinds april was bepalend voor de economische evolutie van de sector: over het ganse jaar genomen zal het prijseffect -7,9 procent bedragen ten opzichte van 2019.