"Landbouw heeft het meest te verliezen bij waterbeleid"

Het risico op overstromingen in Vlaanderen is nu een vijfde groter dan in 1996, zegt Bart Martens (sp.a), voorzitter van de Watercommissie van het Vlaams Parlement, in Gazet van Antwerpen. De landbouw heeft het meest te verliezen bij een nieuw waterbeleid", aldus Martens, "maar boeren mogen niet elke hectare bebouwbaar maken want dan krijgen we overstromingen."

De Watercommissie werd opgericht na de overstromingen van november 2010 die naar schatting 60 (Assuralia) tot 180 (Binnenlandse Zaken) miljoen euro schade hebben veroorzaakt. De regenval die de overstromingen veroorzaakte, komt eens om de tien jaar voor zodat de commissie de opdracht kreeg om de oorzaken van het overstromingsprobleem in Vlaanderen te onderzoeken.

Volgens Martens heeft het Vlaamse waterbeleid niks geleerd uit de overstromingen van 1998, 2005, 2007 en 2008. Eén van de voornaamste redenen van het toegenomen risico op wateroverlast, is dat nog altijd in overstromingsgebieden kan worden gebouwd. "In 90 procent van de onlangs overstroomde gebieden in Vlaams-Brabant mocht ondanks negatieve adviezen van de watertoets toch gebouwd worden. In Vlaanderen heb je 11.000 hectare overstromingsgebied waar volgens de gewestplannen mag worden gebouwd", vertelt Martens.

Tussen 1976 en 2000 verdrievoudigde de bebouwde oppervlakte in Vlaanderen zodat regenwater steeds moeilijker in de grond kan sijpelen. Ook in de valleien werd er gebouwd zodat rivieren met beddingen werden ingesnoerd en winterbedden verdwenen als overstromingsgebied. Martens merkt bovendien op dat landbouwpercelen almaar groter werden. "Kleine percelen met grachtjes en hagen verdwenen zodat de sponsfunctie van de bodem weg is en water sneller naar de rivieren spoelt", legt hij uit.

"De invoering van een bouwverbod in overstromingsgebieden ligt niet voor de hand", zegt Martens, "want dan moet de bestemming van die percelen worden veranderd en dat zou meer dan 10 miljard euro aan planschade kosten." Martens pleit nu voor de invoering van een "waterstresstest". Dergelijk gedetailleerd onderzoek moet ervoor zorgen dat in de toekomst de landbouwgebieden overstromen en niet kelders en huizen, zo verklaart hij. Voorts vraagt hij minder beheerorganen voor de rivieren, meer overstromingsgebieden en een striktere toepassing van de watertoets.

Boeren zullen volgens hem moeten inzien dat ze niet al hun gronden droog kunnen houden of bebouwbaar mogen maken omdat "waterzieke gebieden nodig zijn om water op te houden". Martens beseft dat de landbouw het voornaamste slachtoffer wordt van een doorgedreven waterbeleid omdat de meeste overstromingsgebieden zich in landbouwgebied situeren. Een vergoedingsregeling voor landbouwers acht hij van groot belang.

Dan mag de financiering van het waterbeleid niet achterblijven want de sp.a'er merkt op dat die achterop hinkt in het Antwerpse Sigmaplan, "nochtans een goed voorbeeld van de realisatie van extra overstromingsgebieden en van een deugdelijke regeling om boeren te vergoeden". In de eerste bekkenbeheerplannen die in 2009 werden goedgekeurd, zijn er slechts 13 overstromingsgebieden aangeduid met een totale oppervlakte van 616 hectare. "Veel te weinig", aldus Martens, "terwijl ook de realisatie aansleept door lange administratieve procedures en de kritiek van burgers en boeren."

Lees hier het volledige interview met Bart Martens.