Lagere graanprijs zet alle boeren aan tot certificatie

Eind augustus meldde het onafhankelijk weekblad Landbouwleven dat graantelers die niet-gecertificeerd graan leveren na 1 januari 2018 vijf euro minder per ton zullen ontvangen voor hun oogst. Deze malus zou vanaf de oogst van 2018 verdubbelen zodat landbouwers die nog geen Vegaplan-certificaat kunnen voorleggen weinig andere keuze hebben dan een audit te ondergaan. Synagra, de beroepsfederatie van de graanhandel, bevestigt het nieuws en zegt dat de beslissing genomen is in overleg met de landbouworganisaties. “De keten is maar zo sterk als de zwakste schakel”, zegt voorzitter Jean Maertens.

Mogelijk is het belangwekkend nieuws dat eind augustus via het weekblad Landbouwleven verspreid werd een aantal graantelers ontgaan, ook al omdat de landbouworganisaties er (nog) niet over communiceerden via hun ledenbladen. Blijkbaar zijn er nog heel wat graantelers die geen certificaat van de Vegaplan Standaard kunnen voorleggen. Volgens de laatste cijfers van de lastenboekbeheerder (april 2017) zijn er 21.773 graantelers actief in België, waarvan 12.187 met een Vegaplan-certificaat. Communicatie gericht aan de boeren bracht daar weinig beterschap in, zodat het geweer nu van schouder wordt veranderd.

“Om de primaire producenten aan te zetten tot Vegaplan-certificatie heeft graanhandelaarsfederatie Synagra, in overleg met de landbouworganisaties, besloten om een prijsverschil van vijf euro per ton te maken tussen gecertificeerd en niet-gecertificeerd graan”, zo staat te lezen in Landbouwleven van 25 augustus. Het prijsverschil zou vanaf 1 januari 2018 zichtbaar worden in de indicatieve graanprijsnoteringen door Synagra. Deze malus zou vanaf de graan- en korrelmaïsoogst van 2018 verdubbelen, met bijkomend het risico op weigering van een levering naar het voorbeeld van de suikerbietsector.

Beroepsfederatie Synagra bevestigt en verduidelijkt de beslissing. Voorzitter Jean Maertens: “Onze prijsnotering is indicatief. Zoals een handelaar de richtprijs niet altijd toepast, is hij ook vrij om de malus al dan niet door te rekenen aan zijn leveranciers. In de praktijk zullen ze dat allemaal doen want wie het nalaat, trekt de niet-gecertificeerde leveranciers van andere graancollecteurs aan en komt in de problemen met het eigen lastenboek.”

Voor akkerbouwers mag de beslissing als een donderslag bij heldere hemel komen, maar Synagra stelt gerust dat er een overgangstermijn komt. “Landbouwers hebben tot eind dit jaar de mogelijkheid om een aanvraag tot certificatie te onderschrijven bij een controle-instelling. Het bewijs daarvan maakt dat de graanleverancier niet aan de malus onderworpen is. Het engagement moet tegen 1 juli 2018 omgezet zijn in een Vegaplan-certificaat.”

Een even kordate aanpak heeft er in de suikerbietsector al eerder toe geleid dat een Vegaplan-certificaat daar de norm werd. Maertens herinnert ook aan de snelheid waarmee graancollecteurs, op vraag van hun afnemers, zelf instapten in de GMP-certificatie die voorafging aan de FCA Standaard. “Mijn leden werd indertijd weinig keuze gelaten, of ze lieten zich certificeren, of ze konden niet meer leveren. Binnen het jaar had iedereen het certificaat.”

Dat graantelers nu min of meer verplicht worden om het Vegaplan-certificaat te behalen, zal graanhandelaars en veevoederfabrikanten geruststellen. Zij kwamen immers in de problemen met het eigen lastenboek, de FCA Standaard, die stelt dat ze vanaf oogst 2017 minstens 80 procent van hun grondstoffenaankopen moeten realiseren bij landbouwers die beschikken over een Vegaplan-certificaat. Als maar 60 procent van de primaire producenten gecertificeerd is, kan elke graanhandelaar en veevoederfabriek daar onmogelijk aan voldoen. Ook de collecteurs genieten een overgangsmaatregel want het tonnage van landbouwers die zich engageren tot certificatie telt voor de oogst van dit jaar mee in de 80%-eis.

Synagra benadrukt de voordelen voor landbouwers en graancollecteurs: “Het Vegaplan-certificaat is voor de landbouwer het bewijs dat hij een aantal maatregelen respecteert, zoals de wettelijke eisen voor het Voedselagentschap en de regionale eisen inzake geïntegreerde gewasbescherming. Via één audit kan hij aan de verwachtingen van overheid en afnemers voldoen. De graancollecteur voldoet aan de eisen van FCA en weet de voedselveilige aanlevering van granen gewaarborgd. Door de volledige certificatie heeft hij onbeperkt markttoegang, en voldoet hij op zijn beurt aan de eisen van afnemers.”