Korte keten erkend als volwaardig verdienmodel

Begin mei dienden Chris Steenwegen (Groen), Bart Dochy (CD&V), Arnout Coel (N-VA), Emmily Talpe (Open Vld) en Ludwig Vandenhove (Vooruit) een voorstel voor resolutie in ‘over het versterken van de positie van de Vlaamse landbouwers door de ondersteuning van leefbare businessmodellen op maat, in het bijzonder de ondersteuning van de korte keten’. Dat voorstel werd eerder al unaniem aangenomen in de Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid en werd nu ook unaniem aangenomen in het Vlaams Parlement, met alle 119 stemmen voor.

In de resolutie wordt een lijst van maatregelen opgesteld om tegemoet te komen aan de problemen waar landbouwers nu mee te maken krijgen. Zo wordt bijvoorbeeld gevraagd aan de Vlaamse regering om de positie van de Vlaamse landbouwers in de keten te versterken via ondersteuning van leefbare businessmodellen op maat; producenten te ondersteunen bij nieuwe commercialisatiemogelijkheden; en via overleg wettelijke belemmeringen die een hinderpaal zijn voor de verdere groei van de korte keten, te inventariseren en aan te pakken.

“We zagen veel bijkomende vragen bij het Steunpunt Korte Keten, dat reeds een tijdje bestaat”, licht Chris Van Steenwegen toe. “Er waren ook veel vragen voor trajectbegeleiding van landbouwers die van de coronatijd gebruik wilden maken om de stap naar de korte keten te zetten. Maar onze landbouwers ondervinden nog altijd een aantal obstakels in diverse vormen. Daarom vinden wij dat er nood is aan een betere structurele ondersteuning. Dat is niet nieuw. Een hele tijd geleden, in 2011, is er een strategisch plan geweest op Vlaams niveau, met alle verschillende actoren opgemaakt. Maar we hebben vastgesteld dat dat te weinig uitvoering heeft gekregen.”

Erkende Taskforce Korte Keten

Voor het Steunpunt Korte Keten is het belangrijk dat er een haalbare regelgeving komt, over de beleidsdomeinen heen. “De federale regels stemmen immers niet altijd overeen met de Vlaamse en op gemeentelijk niveau durven de interpretaties al eens uiteen te lopen, zodat het voor de ondernemer moeilijk werken is”, reageert Monique De Dobbeleer, directeur van het Steunpunt Korte Keten. “Het is belangrijk dat de Vlaamse en de federale overheid samen deze knelpunten aanpakken. We willen hierin graag het initiatief nemen om beide partijen bijeen te brengen. Want samen kunnen we zorgen voor een duurzame toekomst van de korte keten in Vlaanderen.”

Verder staat ook een taskforce Korte Keten op het wensenlijstje. “Het is aangewezen om de goede initiatieven met betrekking tot de korte keten te verzamelen in een expertisecentrum of taskforce voor de korte keten in Vlaanderen, en dat de overheid dat initiatief zou erkennen”, klinkt het in het aangenomen voorstel tot resolutie. “Over het algemeen is er dringend behoefte aan het erkennen van de korte ketenlandbouwer als voornaamste stakeholder en actieve actor bij het ontwikkelen van een korte ketenbeleid. Er wordt nog te veel ‘over’ en te weinig ‘met’ de korte keten gepraat.”

Hindernissen wegwerken

Veel korte keteninitiatieven stuiten al snel op beperkingen inzake ruimtelijke ordening. “Een gegroepeerd winkelaanbod op een boerderij wordt vaak bekeken als een zonevreemde activiteit die dus niet toegelaten is”, klinkt het bij de indieners van de resolutie. “Het FAVV heeft weinig ervaring met de korte keten en onderwerpt kleine hoevewinkels soms aan de strengste regels waaraan ze enkel kunnen voldoen mits ze zware investeringen doen.”

Het Steunpunt Korte Keten herkent die problematieken. “De huidige regelgeving is uitgeschreven op maat van grote bedrijven, wat het geen sinecure maakt om aan alle administratieve en praktische verplichtingen te voldoen. Daar liggen nog kansen open om bijvoorbeeld de administratieve overlast van korte keten bedrijven te verlichten.”

“Ook wanneer korte keten ondernemers gaan samenwerken en hun producten verzamelen op één locatie om van daaruit te verdelen naar verschillende winkels, is de wetgever vaker een rem op het ondernemerschap dan een stimulator”, weet De Dobbeleer. “Dergelijke hubs in landbouwgebied geraken moeilijk vergund en het FAVV beschouwt deze hubs als groothandel waardoor de administratieve en praktische verplichtingen onhaalbaar worden.”

De korte keten worstelt ook nog met de mogelijkheden rond tewerkstelling. Hoevewinkels vallen onder een speciale regeling waardoor het moeilijk is om flexi-jobs aan te bieden. “En ook het vastleggen van een eerlijke prijs voor de aangeboden producten is moeilijk, want wat is een eerlijke prijs?”, klinkt het bij de indieners van het voorstel. “En wil de consument die eerlijke prijs wel betalen? De korte ketenondernemer is een prijszetter, maar het ontbreekt hem aan voldoende parameters om die eerlijke prijs te bepalen. Ook hier kan een kenniscentrum een bijdrage leveren.”

Met de aanname van dit voorstel tot resolutie vraagt het Vlaams Parlement aan de Vlaamse regering onder meer om via overleg wettelijke belemmeringen die een hinderpaal zijn voor de verdere groei van de korte keten, te inventariseren en aan te pakken.

De unaniem aangenomen tekst kan u hier nalezen.