Kleine boeren produceren een derde van het voedsel in de wereld

De bijdrage van kleine boeren aan de voedselvoorziening varieert enorm van land tot land, met een aandeel van maar liefst 80 procent in China en lage cijfers voor Brazilië en Nigeria. De analyse onderstreept het belang van betere en geharmoniseerde gegevens om beleidsmakers een nauwkeuriger beeld van de landbouwactiviteiten te geven. "Het is absoluut noodzakelijk dat we het gebruik van de termen familiale landbouwbedrijven en kleine landbouwbedrijven door elkaar vermijden”, zegt de FAO. “De meerderheid van de familiale landbouwbedrijven is klein, maar sommige zijn groter tot zelfs zeer groot.”

In 2014 berekende een rapport van de FAO dat negen van de tien van de 570 miljoen boerderijen in de wereld familiale landbouwbedrijven waren en ongeveer 80 procent van het voedsel in de wereld produceerden. Het nieuwe onderzoek dat zich de vraag stelde "Welke boerderijen voeden de wereld en is de landbouwgrond meer geconcentreerd geworden?", beoogt meer duidelijkheid te verschaffen over de gangbare omvang van landbouwbedrijven.

608 miljoen familiale landbouwbedrijven in de wereld

Volgens de bijgewerkte ramingen zijn er meer dan 608 miljoen familiale landbouwbedrijven in de wereld, die tussen 70 en 80 procent van de landbouwgrond in de wereld innemen en in waarde ongeveer 80 procent van het voedsel in de wereld produceren.

Het nieuwe onderzoek geeft schattingen van de omvang van landbouwbedrijven: ongeveer 70 procent van alle boerderijen, met slechts 7 procent van alle landbouwgrond, is kleiner dan één hectare, terwijl nog eens 14 procent van de boerderijen, met 4 procent van de grond, tussen één en twee hectare groot is, en nog eens 10 procent van alle boerderijen, met 6 procent van de grond, tussen twee en vijf hectare groot is.

Ondertussen exploiteert de grootste één procent van landbouwbedrijven in de wereld, zij zijn groter dan 50 hectare, meer dan 70 procent van de landbouwgrond in de wereld. Bedrijven die groter zijn dan 1.000 hectare bewerken bijna 40 procent van de wereldwijde landbouwgrond.

Kennis van cijfers is belangrijk

Volgens FAO zijn dergelijke cijfers van belang voor internationale organisaties en beleidsmakers die familiale landbouw willen ondersteunen. Kennis hierover is ook belangrijk om de productiviteit van kleine boeren te verhogen en de bestaansmiddelen op het platteland te verbeteren, zoals bekrachtigd is in het Decennium van de Verenigde Naties voor familiale landbouw 2019-28. “Het geeft ook meer zicht op de situatie van middelgrote en grootschalige landbouwbedrijven die een cruciale rol spelen in de verwezenlijking van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (armoede uitbannen, honger tot nul terugbrengen, ongelijkheid aanpakken en duurzamere productiepatronen tot stand brengen).

Grote regionale verschillen onderstrepen het belang van het algemene niveau van economische ontwikkeling. De omvang van de landbouwbedrijven neemt over het algemeen toe met het gemiddelde nationale inkomensniveau: in landen met hoge inkomens is 99 procent van de landbouwbedrijven groter dan vijf hectare, vergeleken met slechts 28 procent in landen met lage inkomens. Regionale en lokale factoren zijn ook verhelderend. In regio's als Zuid-Azië en Afrika, ten zuiden van de Sahara, beslaan kleine landbouwbedrijven een veel groter deel van de landbouwgrond dan het wereldgemiddelde.

De omvang van de landbouwbedrijven houdt niet altijd verband met de productie van specifieke basisproducten. In Mongolië bijvoorbeeld zijn landbouwbedrijven die geen eigendom zijn van gezinnen, maar georganiseerd zijn als bedrijfseenheden en organisaties, goed voor 90 procent van de tarweproductie. In Tanzania zijn er slechts een handvol grote landbouwbedrijven die slechts zeven procent van het landbouwareaal in beslag nemen, maar zij zijn wel verantwoordelijk voor 80 procent van de tarweproductie en 63 procent van de theeproductie.

Bovendien moeten veranderingen in de omvang van landbouwbedrijven in hun lokale context worden gezien. De toename van middelgrote landbouwbedrijven in Zambia bijvoorbeeld lijkt eerder te worden toegeschreven aan stedelingen in loondienst dan aan kleine landbouwers die meer grond onder hun beheer krijgen. Interessant is dat het aantal kleine landbouwbedrijven in Brazilië en de Verenigde Staten - beide grootmachten op landbouwgebied - is toegenomen, terwijl het aandeel van het akkerland dat in handen is van grote landbouwbedrijven, is toegenomen. “Of dit nu een weerspiegeling is van groeiende ongelijkheid of van een hausse in lokaal geproduceerde en geconsumeerde voedingsmiddelen, moet verder worden onderzocht”, aldus de auteurs van het nieuwe FAO-rapport.