Kaasproductie is vooral een West-Vlaamse aangelegenheid

In 2019 werd in heel België 130.000 ton kaas geproduceerd. West-Vlaanderen nam 90.000 voor zijn rekening. Zestien West-Vlaamse kaasmakers produceren 130 soorten kaas. Dat is ruim 40 procent van alle Belgische kaassoorten.

Het maken van kazen in ons land zit in de lift. Tussen 2005 en topjaar 2017 gaat het over een stijging van 108.000 naar 152.000 ton, een stijging van 40 procent. Volgens het Kenniscentrum West was er in 2019 een terugval, maar is die wellicht tijdelijk.

De binnenlandse kaasconsumptie volgt deze opwaartse trend echter niet. Al verschillende jaren stagneert het verbruik op een niveau van ongeveer 218.000 ton. Goed voor een consumptie van 14,1 kilo per capita per Belg. “We zien wel dat het segment van de speciale kazen terrein wint, naar analogie van de opmars van de speciaalbieren. Het aanbod aan binnenlandse kazen en kaasmerken floreert: van 200 naar 300 in de afgelopen 15 jaar”, klinkt het.

Twee tenoren

West-Vlaanderen telt twee tenoren in de kaasproductie: Kaasmakerij Passendale, de oudste industriële kaasmaker in ons land, en Belgomilk, de kaasdivisie van zuivelcoöperatie Milcobel. Met zijn twee gerobotiseerde West-Vlaamse fabrieken, in Langemark voor mozzarella en cheddar en in Moorslede voor consumentenkazen, heeft Milcobel een dominante positie op de thuismarkt. Niet minder dan 63 procent van alle Belgische kaas komt uit de fabrieken van Milcobel.

Ook komt in West-Vlaanderen een nieuwe generatie lokale ondernemers op gang die uitpakt met originele kazen, zoals Flandrien uit Wervik, De Moerenaar uit Veurne, 't Groendal uit Roeselare en Het Dischhof uit Keiem bij Diksmuide. Zij mikken vooral op de korte keten en scoren hoog in internationale kwaliteitswedstrijden.

Kaasspeciaalzaken onder druk

Ondanks deze mooie cijfers staat de afzet via kaasspeciaalzaken onder druk. Tussen 2008 en 2020 daalde het aantal speciaalzaken voor kaas in West-Vlaanderen van 55 naar 43, een terugslag van ruim 20 procent. “Dat is vooral een gevolg van de machtspositie van de supermarkten in het distributieluik”, stelt Kenniscentrum West.

“Maar we zien dat dit segment het na verschillende moeilijke jaren terug voorzichtig beter doet. Tussen 2008 en 2020 steeg het aantal West-Vlaamse kaasspeciaalzaken van 40 naar 43. “Die stijging is toe te schrijven aan het authentiek en breed aanbod van deze zaken, een doorgedreven productkennis en persoonlijk contact”, luidt het.