Invoerplafond voor eieren uit Oekraïne al bereikt

De EU-invoer van eieren uit Oekraïne is vorig jaar geëxplodeerd naar 40.046 ton eieren. Het jaar ervoor was dit ‘slechts’ 17.045 ton. Vergeleken met het jaar voor de oorlog, in 2021, zijn de importcijfers van 2023 een vertienvoudiging van wat toen werd ingevoerd. Oekraïne is hierdoor ook de grootste leverancier van eieren, zo blijkt uit EU-gegevens. In totaal importeerde de EU 66.332 ton eieren, Oekraïne is dus hoofdimporteur van de EU.

Als ‘economische levenslijn’ stond de EU sinds de start van de oorlog toe dat Oekraïense landbouwproducten vrij van invoerheffingen en quota naar de Europese Unie mochten worden uitgevoerd. Het gevolg laat zich raden: een overspoeling van de Europese markt met Oekraïense producten zoals eieren. Vooral vanuit Oost-Europese EU-lidstaten klonk het protest hiertegen steeds luider.

Eerder dit jaar werkte de Unie daarom een compromis uit dat onder meer een noodrem instelt op de invoer van gevogelte, eieren, suiker, maïs, haver, gries en honing. Overstijgt de invoer van deze "bijzonder gevoelige" producten de gemiddelde importvolumes van het tweede semester van 2021 en de jaren 2022 en 2023, dan worden er automatisch heffingen opgelegd. De invoerbeperkingen gingen begin deze maand van kracht en deze week werden de quota van eieren en haver reeds bereikt. De Europese Commissie trekt nu aan de zogenaamde noodrem en zal binnen twee weken invoerrechten heffen. Een derde landbouwproduct, suiker, zou volgens de EU ondertussen ook al flirten met het quotum.

"Omwegen zullen gevonden worden"

Landsbond Pluimvee denkt niet dat de heffing van invoerrechten ervoor zal zorgen dat de markt niet langer overspoeld zal worden.“Het zal misschien enig effect hebben, maar wij vrezen dat Oekraïne andere manieren zal vinden om eieren toch in Europa binnen te krijgen”, zegt Chombaere. Hij verwijst hierbij naar het issue van 2018 waarbij Oekraïne een invoerquotum kreeg voor versneden kip. Zo had kipfilet ook een quotum. Maar door kippenborsten op een speciale manier te versnijden, met de vleugel er nog aan, vonden de Oekraïners een achterpoortje in de wet om het vlees toch naar Europa te exporteren zonder rekening te moeten houden met het quotum. Eenmaal in Europa werden deze dan tot filets versneden zo opgewaardeerd en verkocht als Europese filets.

Eenzelfde verhaal ziet Chombaere in de vernieuwde stempelwet. “Elk ei heeft een stempel waarop staat in welk soort systeem de eieren geproduceerd zijn. Zo kan je zien of het bijvoorbeeld om een biologisch of een scharrelei gaat en vanwaar het ei afkomstig is. In het verleden was er geen stempelplicht op bedrijfsniveau, maar slechts na het pakstation”, legt Chombaere uit. Maar tussen de productiesite en het pakstation kan er al heel wat gefraudeerd worden, zo kunnen Oekraïense eieren via een land als bijvoorbeeld. Polen vrij door Europa getransporteerd worden. “We hebben ons daar jaren tegen verzet”, vertelt Chombaere. “En onlangs heeft de commissie met de herziening van de handelsnormering de stempelplicht aangepast. Vanaf nu geldt de stempelplicht op productieniveau. Er is echter een overgangstermijn van twee jaar, maar elke lidstaat kan zichzelf een uitzondering gaan toekennen. We weten nu al welke landen dit zullen doen. Onbegrijpelijk dat EU deze achterpoort voorziet.”

Chombaere vindt het spijtig dat de sector zich tevreden moet stellen met invoerheffingen of een vernieuwde stempelplicht. “In feite zouden er op de EU-markt helemaal geen eieren mogen komen die niet EU-conform zijn. Hoe is het mogelijk dat men hier maatregelen neemt om verrijkte kooien uit te faseren, terwijl men nog steeds eieren toelaat die geproduceerd zijn in omstandigheden die hier al sinds 2012 verboden zijn?”, aldus Chombaere die nog meegeeft dat er miljoenen Oekraïense eieren naar de voedingsindustrie gaan.