Investeerders lonken naar Russisch landbouwpotentieel

Toen Murat Shamshinurov een glas wodka hief op zijn oogst van dit jaar, blaakte hij van vertrouwen. Een vloot nieuwe oogstmachines, betere zaden en een milde winter stellen een recordoogst in het vooruitzicht op de boerderijen die hij runt in de Zwarte Zee-regio. Deze conjunctuur is grotendeels te danken aan een investering van 175 miljoen dollar van graanhandelaar Nastyusha, het bedrijf dat het land in kwestie opkocht in 2006. De situatie van Shamshinurov is geen alleenstaand geval: investeerders pompen massaal geld in het Russische platteland om de lang verwaarloosde landbouwsector nieuw leven in te blazen.

De Russische tarweoogst van dit jaar zou wel eens de beste van de jongste dertig jaar kunnen worden. "De landbouw heeft in Rusland zoveel potentieel dat ze kan uitgroeien tot een van de sleutelsectoren voor de economie", zegt Sid Bardwell, lokaal manager van de Amerikaanse leverancier van landbouwuitrusting John Deere. De Russische landbouw, die nog altijd gebukt gaat onder de erfenis van Stalin's collectivisme, is door de regering aangestipt als een van de vier sectoren die prioritair geacht worden.

Rusland is de vijfde graanproducent en -exporteur ter wereld. Het land zou dit jaar 85 miljoen ton graan oogsten, dat is vier procent meer dan in 2007. Toch slaagt het land er nog altijd niet in om op structurele basis beter te doen dan de opbrengsten uit het Sovjettijdperk. Slechts dertien procent van het land wordt ingepalmd door landbouw, terwijl het wereldwijde gemiddelde op 38 procent ligt. De tarweopbrengst per hectare bedraagt gemiddeld 1,9 ton, terwijl dat in de Europese Unie 5,5 ton is. In de eerste jaren na het uiteenvallen van de Sovjetunie bleef veel land braak liggen en stonden nogal wat landbouwmachines te roesten.

Vorig jaar werd 49,4 miljoen ton tarwe geoogst. Dit seizoen wordt gerekend op 54,2 miljoen ton, wat de beste oogst zou zijn sinds 1978. "Indien de Russen er in slagen om hun hectareopbrengst op te drijven tot vijf ton, om te verkopen aan 250 dollar per ton en om de kosten te beperken tot 700 dollar per hectare, dan levert dat een rendement op van 550 dollar per hectare. Maar het is nog altijd moeilijk om die cijfers te benaderen", zegt Kingsmill Bond van de investeringsbank Troika Dialog.

De landbouw is in Rusland goed voor 5 procent van het bruto binnenlands product, terwijl de sector 10,5 procent van de beschikbare arbeidskrachten tewerk stelt. Ongeveer 3,3 miljard dollar uit de nationale begroting vloeit dit jaar naar de agrarische sector en de regionale overheden doen daar naar schatting nog eens hetzelfde bedrag bovenop. Die geldstroom moedigt privé-investeerders aan om ook een duit in het zakje te doen. Daarbij gaat het niet alleen om Russische landbouwbedrijven. Investeerders gaande van westerse beleggingsfondsen tot Britse boeren liggen op de loer om grond op te kopen in Rusland.

Een bijkomend motief om in Rusland te investeren, zijn de ontwikkelingskansen voor de veehouderijsector. Ondanks de graanoverschotten importeert Rusland meer dan een derde van zijn kipconsumptie en een kwart van het rundvleesverbruik. Dat kost het land ongeveer 4,5 miljard dollar op jaarbasis. Nochtans is de vleesconsumptie gedaald naar 51 kilogram per capita, tegenover 78 kilogram in het Sovjettijdperk. De dalende trend is wel omgebogen sinds het inkomen in stijgende lijn gaat.

Cherkizovo is de eerste Russische vleesproducent die noteert op de London Stock Exchange. Dit jaar investeert de onderneming 350 miljoen dollar in de ontwikkeling van de varkens- en kippensector in Rusland. "Er zal in de toekomst steeds minder kippen- en varkensvlees ingevoerd moeten worden", zegt ceo Sergei Mikhailov, die anderzijds verwacht dat de invoer van rundvlees nog zou kunnen toenemen door een gebrek aan infrastructuur om hoogwaardig rundvlees te produceren.

Tot hiertoe is de landbouwsteun van de overheid geen onverdeeld succes. Het graanareaal ligt nog altijd 25 procent onder het areaal dat werd ingezaaid in 1990 en de veestapel is gestagneerd. Ondanks alle problemen lijken banken steeds meer geneigd om leningen toe te staan voor agrarische investeringen. "Momenteel domineert de Russian Agricultural Bank nog altijd de agrarische banksector, maar andere banken manifesteren zich steeds nadrukkelijker", klinkt het bij Deere & Co.(KS)