Innovatief camerasysteem detecteert invasieve planten langs Vlaamse waterwegen

De Vlaamse Waterweg en INBO zetten een innovatief camerasysteem in tegen invasieve planten langs waterwegen. Het hogesnelheidscamerasysteem wordt op een wagen gemonteerd en brengt de vegetatie langs de waterwegen in kaart. De zogenaamde ‘CamAlien’ legt beelden van hoge kwaliteit vast met korte tussenpozen waarna Artificiële Intelligentie invasieve plantensoorten automatisch en snel detecteert. De verzamelde gegevens worden nadien ontsloten op het opendata-platform voor biodiversiteitsgegevens Global Biodiversity Information Facility (GBIF) en vormen op die manier een belangrijke databron voor het vroege waarschuwingssysteem (early warning system): het systeem stuurt waterloopbeheerders een melding wanneer een invasieve plant op hun terrein wordt waargenomen.

Strijd tegen Japanse duizendknoop

Invasieve plantensoorten kunnen een stevige impact hebben op de werking en de infrastructuur van de bevaarbare waterlopen. De meest notoire soort is waarschijnlijk de Japanse duizendknoop, die door zijn snelle groei en een ondergronds netwerk van stengels erosie van dijken kan veroorzaken. Daarnaast is vroegtijdige detectie en uitroeiing van uitheemse plantensoorten op het terrein cruciaal om ernstige schade aan natuur en biodiversiteit en hoge beheerkosten te voorkomen.

Het camerasysteem werd afgelopen zomer voor de eerste keer in Vlaanderen uitgetest in Vlaams-Brabant. Gelijktijdig werd ook een visuele inspectie gedaan om zo de efficiëntie van beide methoden aan elkaar af te toetsen. In een latere fase zal nagegaan worden indien dergelijk systeem ook vanop het water kan worden toegepast, bijvoorbeeld door montage op een service-boot.

Het camerasysteem maakt het mogelijk om uitgebreide datasets te verzamelen, die kunnen worden gebruikt voor een digitale bibliotheek van de invasieve soorten en hun locaties, maar ook voor daaropvolgende training van machine learning-algoritmen voor geautomatiseerde soortenherkenning.

Het camerasysteem kwam er door deelname van het INBO aan het Biodiversa+ pilootproject CamAlien, in overeenkomst en afstemming met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). ANB werkt mee aan Biodiversa+, een Europees partnerschap van 83 organisaties uit 41 landen dat zich richt op biodiversiteit. Het partnerschap is onderdeel van de Europese Biodiversiteitsstrategie voor 2030 die erop gericht is de biodiversiteit van Europa op weg te helpen naar herstel tegen 2030.