"Geef arme boeren beschermend landbouwbeleid"

De afschaffing van Europese exportsubsidies zal de situatie van de arme boeren in het zuiden niet verbeteren. Het beschermen van hun eigen landbouw wél. "Ontwikkelingslanden moeten een muurtje kunnen bouwen aan hun landsgrenzen. Enkel op die manier kunnen ze in een noodzakelijke eigen voedselvoorziening voorzien". Dat zegt Boerenbond-voorzitter Noël Devisch aan de vooravond van een gesprek tussen premier Verhofstadt en anders-globalisten, volgende week dinsdag in Leuven.

De landbouworganisatie maakte samen met haar eigen ngo Ieder voor Allen een grondige studie van de EU-exportsubsidies en hun impact op de ontwikkelingslanden. "Laten we toch niet vervallen in simplistische leuzes", zegt Devisch. De BB-voorzitter verwijst daarbij naar het vurige pleidooi van premier Verhofstadt voor de afschaffing van de exportsubsidies in de landbouw. De redenering van de eerste minister: daarmee dumpen Europese (lees: rijkere) boeren hun overschotten in ontwikkelingslanden, waardoor de lokale boeren daar geen kansen krijgen. "Klopt niet", zegt Devisch "Er zijn geen systematische overschotten meer". De gigantische melkplassen en boterbergen zijn al flink geslonken.

De EU-exportrestituties bedragen vandaag amper 8 procent meer van de totale EU-uitgaven voor landbouw. Vorig jaar vertegenwoordigden ze een bedrag van 3,4 miljard euro, verduidelijken Ignace Coussement (Ieder voor Allen) en Regine Neyt (studiedienst Boerenbond). Nog een bewering van de premier die ze van tafel vegen is dat Europa geen niet-EU-landbouwproducten binnenlaat. "De EU voert meer en meer in uit ontwikkelingslanden, ook landbouwproducten. En nog belangrijker: de EU voert méér producten in uit de minst ontwikkelde landen dan al de geïndustrialiseerde landen - VS, Canada, Japan, Australië en Nieuw-Zeeland - samen".

Overigens heft de EU in tegenstelling tot de andere geïndustrialiseerde landen bijna geen invoertaksen op die ingevoerde producten. De Europese voedselhulp - die sommigen ook als dumping beschouwen - is de jongste jaren fors gedaald van 90 procent van de totale ontwikkelingshulp in 1990 tot ongeveer 40 procent in 1999. Recente evoluties in de wereldhandel tonen trouwens nieuwe machtsverhoudingen aan. De EU is niet langer marktleider. Voor tarwe bijvoorbeeld zijn de VS, Canada en Australië de belangrijkste exporteurs. Opmerkelijk is hier dat India momenteel met tarwe-overschotten kampt, die het land nu aan (lage) wereldmarktprijzen moet kwijt geraken.

Devisch begrijpt niet dat de overheden van de ontwikkelingslanden pleiten voor vrijhandel. "Die landen zijn daar het eerste slachtoffer van", zucht Devisch. Hij schuift de vrije koffiemarkt naar voren, die leidt tot regelmatige overschotten en dus tot ineenstorting van de markten. Voor Devisch is het duidelijk: de Brazilaanse en Afrikaanse boer heeft nood aan een stabiel landbouwbeleid.

"De ontwikkelingslanden hebben een beschermend beleid nodig. Ze moeten in hun eigen voedselvoorziening voorzien. Ze mogen zich niet laten voeden. Hun landbouw- en voedselbeleid mogen ze niet in handen geven van de wereldeconomie, van de multinationals". Het zijn die multinationals die eventueel iets zullen merken van een afschaffing van de EU-exportrestituties. Voor de lokale boeren verandert er niets.

De Boerenbond pleit ervoor dat de ontwikkelingslanden binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) het recht krijgen om hun landbouw en hun interne markten af te schermen, om de ontwikkeling van hun zelfvoorzieningslandbouw en de groeikansen van de eigen landbouw veilig te stellen." Eigenlijk wat de EU tot doel had toen zij haar gemeenschappelijk landbouwbeleid op poten zette.

"Elk land moet voor z'n eigen landbouwbeleid de keuzes kunnen maken die voor het land het best passen", zegt de Boerenbond. Als een land bepaalde producten (goedkoop) wil invoeren, dan moet dat natuurlijk ook kunnen. "Bij dat beleid moeten ook de boeren een stem krijgen", benadrukt Devisch. Vandaag is dat niet het geval. Van gestructureerde landbouworganisaties in het zuiden - en ook in Oost-Europa -is vandaag geen sprake. De Boerenbond probeert de collega's wat knowhow aan te bieden.

De organisatie gaat haar uitgebreid studiewerk vrijdag ook voorstellen aan een delegatie Vlaamse politici. De organisatie hoopt zo dat het debat over de problematiek de slogans overstijgt.

Lees ook: geVILT: "De Europese subsidies onze eerste zorg...?" geVILT: "Recepten voor wereldwijde voedselzekerheid"