Groente- en fruittelers kanten zich tegen administratieve regeldruk van “overbodige” GRASP

GRASP – voluit: GLOBALG.A.P. Risk Assessment on Social Practice – is de sociale module van GLOBALG.A.P., een mondiaal certificeringssysteem dat erop toeziet dat de productie van fruit en groenten aan bepaalde voorwaarden voldoet. De sociale module van het private systeem werd in 2007 ingevoerd nadat er sociale wantoestanden waren geconstateerd bij groente- en fruittelers in Zuid-Europa. Vanoirbeek noemt het voorbeeld van de “bloedtomaten in Italië”, waarbij Afrikaans personeel onder erbarmelijke leefomstandigheden tomaten oogstten.

Druppel die emmer doet overlopen

In de loop der jaren is de sociale module verder verzwaard en neemt de administratieve last met het jaar toe. Sinds begin 2024 is de volgende versie een feit en loopt volgens Vanoirbeek de spreekwoordelijke emmer over. Hij stelt dat telers al snel enkele uren per jaar bezig zijn met het invullen van de vereiste registraties. “Grotere bedrijven zetten hier administratieve medewerkers op, maar voor de doorsnee teler is dat minder eenvoudig.”

Niet alleen brengt de vereiste registratie administratieve last met zich mee, ook stuit een kleinere teler soms op de praktische onvolkomenheden van het systeem dat erg dominant is op de markt. “Als je geen personeel hebt, wordt GRASP op je bedrijf als ‘niet van toepassing’ beoordeeld. Met deze beoordeling kan het zijn dat retailers je fruit of groente niet willen aannemen.”

Om de frustratie van tuinders te duiden wijst Vanoirbeek op de boerenprotesten van enkele weken geleden. “Land- en tuinbouwers zijn toen de straat op gekomen onder andere om een vermindering van de administratieve last te eisen. Men heeft de buik vol van overbodige administratieve regels. Daar is GRASP een goed voorbeeld van.”

De secretaris van VBT heeft de frustratie van de telers al meerdere keren overgebracht aan het adviserende bestuur van GLOBALG.A.P., dat in Keulen (Duitsland) kantoor houdt. Dat adviserende bestuur bestaat uit vertegenwoordigers van de producenten en vertegenwoordigers van de retail. Deze laatste groep houdt de versoepelingen tegen, vertelt Vanoirbeek. “Zij dragen de kosten niet en hebben er geen directe baat bij. Hopelijk dat ze door de Europese boerenprotesten toch wat ontvankelijker worden voor onze vraag.”

Retailer moet hand in eigen boezem steken

Fruitteler Nico Rosmeulen uit Tongeren hoopt dat VBT slaagt in zijn gelobby. "Het kan zo niet door blijven gaan. We willen minder administratieve last, maar krijgen meer. Wij werken liever in onze boomgaarden dan ons bezig te houden met administratieve klussen die in dit geval helemaal nergens op slaan. We hebben hier al een strenge wetgeving en controlemechanisme als het gaat om de werkomstandigheden van ons personeel. Zo kregen we een tijd geleden om 18u30 een vliegende controle en werd de huisvesting van onze seizoenarbeiders gecontroleerd."

Rosmeulen heeft weinig begrip voor de afwachtende houding van de retailers om de boeren tegemoet te komen in de administratieve lasten. "Als het om de kwaliteit van het fruit gaat, zouden ze beter naar zichzelf kijken. Zo schort er nog veel aan de koelopslag bij retailers in de winkel. Fruit ligt vaak ongekoeld opgeslagen en kan door iedereen betast worden. Dat komt de kwaliteit niet ten goede."