Flinke terugval in geitenkaasproductie door corona
De coronacrisis heeft een grote impact op de consumptie van zachte geitenkaas. Als gevolg van de ingestorte horeca-vraag heeft Capra de productie sterk teruggeschroefd. Dit jaar heeft de zuivelverwerker besloten een groot gedeelte van de melk te verkopen op de poedermarkt. Zo blijft de schade voor de Belgische geitenhouders beperkt.
“De gevolgen van corona zijn nooit gezien”, vertelt Guy Hex, directeur van geitenmelkverwerker Capra. Het bedrijf, dat 130 mensen in dienst heeft op zijn productiesite in Halen, neemt melk af van 45 geitenbedrijven in België en is daarmee veruit de grootste speler op de markt. De laatste jaren profiteerde het bedrijf enorm van de stijgende populariteit van geitenkaasproducten en werd de productie sterk opgevoerd. De verwerkte melkplas van Capra steeg op tien jaar tijd van zes miljoen kilo naar 65 miljoen kilo melk in 2020, ongeveer 45 miljoen kilo daarvan is afkomstig van Belgische bedrijven.
Aan deze ontwikkeling is door corona abrupt een einde gekomen. “Iets minder dan de helft van onze producten gaat naar de foodservice en de horeca in België, andere Europese landen en ook Amerika”, zegt Hex. “Omdat in alle afzetgebieden de foodservice en horeca te maken kregen met sluitingen door de coronamaatregelen stortte de afzet vorig jaar in. De retail, goed voor de andere helft van de afzet, draaide wel wat beter, maar kon de schade niet compenseren.”
Komende twee jaar putten uit kaasvoorraad
Als gevolg hiervan heeft Capra vorig jaar een enorme kaasvoorraad opgebouwd. “Geiten hebben geen last van corona, zij produceren door en deze melk moet opgehaald en verwerkt worden”, aldus Hex die spreekt van voorraden waar de komende twee jaar uit geput kan worden. Op voorwaarde natuurlijk dat de horeca weer open gaat, want daar wacht het bedrijf vol ongeduld op.
Door de grote voorraden heeft Capra dit jaar besloten de kaasproductie flink terug te schroeven. De productielijnen die begin vorig jaar nog volcontinu draaiden, worden nog maar in één- of tweeploegendiensten bediend en ook het zaterdagwerk is opgeschort. Gemiddeld zo’n 30 procent van het personeelsbestand zit momenteel thuis. “Dit jaar hebben we besloten een groot deel van de melk te verkopen”, verklaart Hex dit beleid. “Daartoe is in goed overleg met de boeren besloten.”
De afnemers van de Capra-melk zijn bedrijven die de geitenmelk verwerken in poeder. Deze poeder wordt gebruikt in babypoeder die vooral in trek is in Azië. “Deze markt is de laatste jaren enorm opgekomen en dat is momenteel de redding van de sector. Doordat de poederverkoop wel doorgaat, kan de prijsdaling beperkt gehouden worden”, aldus Hex die aangeeft dat poedermelk tien jaar geleden nog nauwelijks bestond.
Groeiende sector en goede prijzen
Door de groeiende populariteit van geitenkaas, in combinatie met de groeiende melkpoedermarkt maakte de Belgische geitenhouderij erg goede tijden mee met torenhoge melkprijzen als gevolg. Het was één van de redenen voor ondernemer Ivan Konings om enkele jaren geleden in de sector te stappen zonder enige ervaring in de landbouw. Konings maakte de overstap van een telecombedrijf, dat hij voor een goede prijs van de hand deed.
“Ik was toen 58 en veel te energiek om niets meer te doen”, vertelt Konings die niet lang broedde op een nieuwe handel. Tijdens ontmoetingen met Guy Hex had hij al vaker gehoord dat er een tekort aan geitenmelk bestond dat in de toekomst alleen maar zal toenemen. Dat was uiteraard in een wereld zonder corona. “Op een avond kwam het onderwerp weer naar voren en heb ik besloten geitenhouder te worden. Het was een puur economische beslissing”, vertelt Konings.
De overstap lijkt goed verlopen. Vier maanden na de ontvangst van de bouwvergunning ging het bedrijf in het voorjaar van 2016 in productie. Het geitenbedrijf maakte enkele weken geleden zijn laatste groeispurt door en zit nu aan de gewenste veestapel van 3.000 dieren. “Twee weken geleden zijn de laatste geiten van in totaal 750 nieuwkomers op het bedrijf gekomen”, legt Konings uit.
Konings is één van de ondernemers die de komende tijd rekening moet houden met een daling van de melkprijs. “De geitenhouders weten dat de prijzen omlaag gaan en hebben daar alle begrip voor”, vertelt Hex. Met een verwachte prijsdaling van drie tot vijf cent blijft de geitenmelk behoorlijk betaald. Met dank aan de poedermarkt dus.
Professionalisering van de geitenhouderij in het kielzog van Capra
Nauwkeurige, gedetailleerde gegevens over de Belgische geitenhouderij ontbreken. Volgens statistiek van de Vlaamse overheid telt Vlaanderen eind 2018 zo’n 51 bedrijven met meer dan 50 geiten, waarvan 14 bedrijven met minimaal 1.000 dieren. Misschien dat de cijfers van Capra nog de beste statistiek vormen, het bedrijf haalt zo’n 90 procent van de Belgische markt op, het overgrote gedeelte in Vlaanderen.
Tien tot vijftien jaar geleden was de geitenhouderij qua volume maar een schijntje hiervan. Bedrijven met 600 geiten waren toen nog een uitzondering en mensen haalden in die tijd nog hun neus op voor geitenzuivelproducten. Veel van de bedrijven destijds waren gemengde bedrijven, terwijl de sector ook behoorlijk wat hobbyisten-zelfkazers kende. De opkomst van de professionele geitenhouderij in Vlaanderen is sterk verbonden met de groei van Capra de afgelopen jaren.
Bron: Jerom Rozendaal
Beeld: Jerom Rozendaal
