Experten slaan alarm voor opvolger MRSA-bacterie

Experts waarschuwden afgelopen weekend op een congres rond infectieziekten in Wenen voor de opmars van een nieuwe superbacterie. De ESBL-bacterie wordt ook de opvolger van de MRSA-bacterie genoemd, maar dan veel moeilijker te bestrijden. Ze blijkt niet alleen resistent voor de bekende antibiotica, in Nederland is ook 80 pct van het kippenvlees ermee besmet. In België zou tot 10 pct van de bevolking al drager zijn.

EBSL staat voor Extended Spectrum Beta Lactamase. Dat zijn enzymen die bacteriën ontwikkelen om zichzelf te beschermen tegen antibiotica. De bacteriën worden daardoor resistent tegen bepaalde types antibiotica zoals penicilines of cefalosporines. Ook rundvlees, varkensvlees en groenten kunnen besmet zijn. De ESBL’s maken antibiotica van de derde generatie onwerkzaam. Die antibiotica worden in ziekenhuizen gebruikt bij ernstige infecties en bij patiënten die niet meer reageren op andere antibiotica.

Volgens professor microbiologie en internationaal expert Herman Goossens is de bacterie al sterk aanwezig in België. “Ze zit in eten, heeft zich genesteld bij heel wat gezinnen en bij veel rusthuisbewoners. Dit probleem aanpakken, wordt ontzettend moeilijk”, zegt hij in De Morgen. De ESBL-bacterie is volgens hem dan ook een veel groter en complexer probleem dat de beter bekende ziekenhuisbacterie MRSA.

Omdat de ESBL-bacterie in de darm huist, kan die veel gemakkelijker worden overgedragen dan MRSA dat in de neus is terug te vinden. “Via uitwerpselen kan je miljarden van zo’n bacteriën uitscheiden en ze verspreiden via je handen. Binnen gezinnen is de overdracht dan ook vrij groot”, weet Goossens. Bovendien is een neus veel gemakkelijker te ontsmetten dan een darm.

Hoewel ooit vermoed werd dat MRSA overgedragen werd via varkens, is het volgens professor Goossens geen voedselprobleem. “Uit nieuw Nederlands onderzoek blijkt echter dat 83 pct van het rauwe kippenvlees in de Nederlandse supermarkten besmet is met ESBL-bacteriën. Dat suggereert dat ESBL wel een voedselprobleem zou kunnen zijn”. Uit Frans onderzoek blijkt dan weer dat ESBL’s ook voorkomen in groenten die op en onder de grond groeien. De bacteriën in groenten wijken wel af van die in de darmen van de mens.

In Nederland is zware kritiek ontstaan op de intensieve veeteelt. Eén van de redenen voor de groeiende antibioticaresistentie van bacteriën is immers niet alleen de overconsumptie bij de mens, maar ook de massale inzet van antibiotica bij dieren, weet De Morgen. Ook in ons land zijn levende braadkippen gevonden met ESBL-bacteriën, maar over de verspreiding ervan is nog geen onderzoek gebeurd.

Het aantal patiënten dat met de ESBL-bacterie besmet is, groeit dan ook. Resistentie blijkt vooral voor te komen bij de bacterie E. coli, een erg frequente darmbacterie bij de mens. Bij vrouwen veroorzaakt de resistente bacterie een blaasontsteking die nog moeilijk te behandelen valt. Bij ziekenhuispatiënten kunnen de gevolgen van een besmetting veel ernstiger zijn: van long- en darmontstekingen tot infecties van wonden en bloed.

Professor Goossens is dan ook vrij pessimistisch. “Het goede nieuws is dat het al bij al nog vrij zeldzaam is. Het slechte nieuws is dat het zich zeker verder zal verspreiden. We kunnen nu actie ondernemen, maar ik ben niet zeker of het zal werken. Toch moeten we het probleem aanpakken, want niets ondernemen zou totaal onverantwoord zijn”.