Droogtecoördinator moet Limburgse droogteaanpak stroomlijnen

Wetenschappelijk onderbouwde aanpak

De droge zomers van de afgelopen vier jaar hebben niet alleen hun sporen nagelaten op de grondwaterstanden, ook landbouwers en overheden zijn zich bewust van de nood aan een gedegen aanpak om waterschaarste te vermijden. De provincie Limburg is met 1.625 kilometer bevaarbare waterlopen, de grootste waterbeheerder in de provincie. En dus heeft de provincie het voortouw genomen een wetenschappelijk onderbouwde en weloverwogen aanpak van de droogte op poten te zetten.

“Sinds 2019 werken we samen met de Bodemkundige Dienst van België, KU Leuven en VUB aan een studie die de waterbalans van de hele provincie in kaart brengt”, vertelt Inge Moors (CD&V), gedeputeerde van Landbouw, Plattelandsbeleid en Ruimtelijke Ordening. “Door het wateraanbod tegenover de watervraag te stellen, kunnen we inschatten in welke Limburgse regio’s watertekorten kunnen optreden. Onze diensten werkzaam rond landbouw en waterbeheer werken hiervoor samen. Voor heel wat sectoren, en zeker voor de landbouwsector, is water een noodzakelijke grondstof.”

De Vlaamse overheid heeft tegelijkertijd ook werk gemaakt van een afwegingskader dat voorzorgsmaatregelen en maatregelen rond prioritair watergebruik beschrijft. De provincie wil dat dit algemene afwegingskader vertaald wordt naar de lokale situatie. “We kunnen voor die vertaling rekenen op wetenschappelijke data die uit onze uitvoerige studie over de waterbalans zullen komen”, aldus Bert Lambrechts (N-VA), gedeputeerde van Water. Zijn collega Moors wijst erop dat de opmaak van zo’n afwegingskader een echt titanenwerk wordt. “Een werk dat bovendien voortdurend in beweging is”, stelt ze.

Droogtecoördinator als facilitator

Om de Limburgse droogteaanpak te coördineren heeft de provincie recent Nathalie Leynen aangeworven. Zij zal als droogtecoördinator over beleidsdomeinen en gemeentegrenzen heen het aanspreekpunt  worden omtrent droogte voor alle Limburgse partners. “Het is de bedoeling dat zij het overzicht bewaart en faciliteert. Door te zorgen voor een goede samenwerking tussen de actoren zal zij het Limburgs droogtebeleid verder uitstippelen en uitrollen in de praktijk”, stelt gedeputeerde Lambrechts.

Leynen noemt haar nieuwe functie een mooie uitdaging. “Het is niet de bedoeling om alleen provinciale acties te coördineren. Het is ook vooral ondersteunen en faciliteren door bijvoorbeeld initiatiefnemers in contact te brengen met de juiste actoren. Lokale besturen en andere partners kunnen bij mij terecht voor advies om lokale droogteplannen vorm te geven en ook bij het zoeken naar financiering en subsidiemogelijkheden kan ik wellicht de nodige ondersteuning bieden.”

Maar de droogtecoördinator staat niet alleen voor de proactieve aanpak van droogte. “Bij waterschaarste kan ik ook reactieve maatregelen voorstellen, zoals bijvoorbeeld captatieverboden. Maar dat wordt niet mijn hoofdtaak”, legt Leynen uit. Ze zal ook werk maken van een actieplan, samen met alle betrokken actoren, waarbij via gebiedsgerichte ingrepen in het landschap het water langer kan vastgehouden worden.

Op dit moment zijn er al heel wat acties bepaald die in uitvoering zijn of gerealiseerd zullen worden. De provincie wil hiermee enerzijds het wateraanbod optimaliseren en anderzijds de watervraag reduceren. Dat kan gaan van kleine maatregelen tot grote ingrepen, zoals meer inzetten op hemelwaterputten, maar ook  behouden en herstellen van waterrijke natuur, maaibeheer van waterlopen aanpassen om op natuurlijke wijze water vast te houden, en aanmoedigen van waterzuinige technologieën in de landbouw en industrie.

Samenwerking cruciaal

Bovendien kan de provincie door het bestrijden van droogte, zich ook beter wapenen tegen wateroverlast. “Droogte en wateroverlast zijn immers twee kanten van dezelfde medaille”, verduidelijkt Bert Lambrechts. “Maar willen we ons écht structureel wapenen tegen droogte en wateroverlast, dan moeten we verder kijken dan de waterlopen die we beheren. Daarom proberen we zoveel mogelijk gebiedsgericht te werken, waarbij we samen met andere partners kijken naar de ruimere omgeving en het hele watersysteem. Vaak moeten we stroomopwaarts ingrijpen om stroomafwaarts problemen te voorkomen. In de strijd tegen droogte staat dan ook samenwerking centraal.”

Land- en tuinbouwers vormen een belangrijke partner in het provinciale waterbeleid. “De landbouwsector vertegenwoordigt een belangrijk aandeel in de Limburgse waterhuishouding”, legt Inge Moors uit. “Daarenboven is de land- en tuinbouwsector de grootste beheerder van de open ruimte. Het is in die open ruimte dat water kan geborgen worden en kan infiltreren in de bodem om zo het grondwater te voeden.” Dit betekent volgens haar dat landbouwers een grote bijdrage kunnen leveren aan een evenwichtige provinciale waterbalans, bijvoorbeeld via slimme irrigatietechnieken en duurzame teeltkeuzes. “Op deze manier komt dit ook de waterbeschikbaarheid voor andere sectoren ten goede”, besluit Moors.