Dollekoeienziekte in Nederland maar geen gevaar voor volksgezondheid

De getroffen koe had een ouderdomsvariant die spontaan kan ontstaan in oudere koeien. De ziekte van de Nederlandse koe komt dus niet door besmet voer te eten, de oorzaak van de dollekoeienepidemie in de jaren ‘90. “Het vlees van het betreffende dier is bovendien niet in de voedselketen terechtgekomen”, liet Nederlands minister van Landbouw Piet Adema weten.

De dollekoeienziekte kan bij mensen de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (CJD) veroorzaken “De dollekoeienziekte is ondertussen zeer zeldzaam geworden. In Europa werd vorig jaar een vijftal gevallen gemeld”, laat het Voedselagentschap weten. “Op dit moment worden er voortdurend controles uitgevoerd op de kadavers van rund. Veel dieren worden in ons land behoorlijk jong geslacht. Daardoor is de kans op een BSE-besmetting heel klein.” FAVV zal de waakzaamheid voorlopig dus niet verhogen.

Twee vormen

“Er zijn twee vormen van dezelfde soort dollekoeienziekte”, legt dokter in de Diergeneeskunde Stefan Roels uit in een VRT NWS live uitzending. “Je hebt de klassieke vorm die koeien kunnen krijgen door voer te eten waarin geïnfecteerd verwerkt vlees en beendermeel in zit. Door het eten van dit voer zal een lichaamseigen eiwit van de koe muteren waardoor eiwitten niet meer afgebroken worden in het lichaam. Op deze manier beginnen eiwitten op te stapelen waardoor de dieren ziek worden. Vroeger werd voeder met beendermeel gebruikt als eiwitbron. Maar sinds dit voeder verboden is, doofde deze variant ook uit.”

Toch doken erna sporadisch nog gevallen op van de dollekoeienziekte, vaak bij oudere dieren van 7 tot 8 jaar. “Deze gevallen werden verder onderzocht en daaruit bleek dat er ook een atypische vorm van de ziekte bestaat. De zogenoemde ouderdomsvariant. Deze variant is gelinkt aan een spontane mutatie in het zenuwstelsel van de koe. De mutatie veroorzaakt hetzelfde eiwittenprobleem als de klassieke vorm. Beiden zijn een prionziekte, een ziekte te wijten aan een afwijkend eiwit. Het enige verschil tussen de atypische en de klassieke vorm is de locatie in de hersenen waar de abnormale eiwitten zich opstapelen”, legt Roels verder uit.

Kan je ziek worden van besmet vlees?

Vlees op zich is niet besmet met de dollekoeienziekte, het zenuwweefsel wel. “Je zou al het vlees van twee koeien moeten opeten voor je besmet kan geraken met BSE”, vertelt Roels aan VILT. “De ziekte tast de zenuwen aan, vooral geconcentreerd in het centraal zenuwstelsel zijnde de hersenen en ruggenmerg. Maar sinds de epidemie wordt dit risicomateriaal verwijderd tijdens het slachten van runderen. Zenuwbanen en zenuwweefsel doorheen het lichaam van de zieke koe zijn ook aangetast maar in zodanige kleine concentratie dat je niet besmet kan geraken bij het eten van een biefstuk of een ander stuk vlees.”

Evolutie dollekoeienziekte

In 1986 Engeland zag men de eerste gevallen van de dollekoeienziekte opduiken. De incubatietijd van BSE bedraagt ongeveer 3 tot 5 jaar. Op het moment dat men de grootte van het probleem kon inschatten was de ziekte al vergevorderd. Er waren toen 180.000 runderen besmet in Engeland en er moesten 4,4 miljoen dieren geruimd worden. In België werd de ziekte in 1997 voor het eerst vastgesteld in de provincie Namen. Alles samen zijn 133 gevallen bekend. Sinds 2006 werd geen enkel geval van BSE meer vastgesteld in België.