Veranderende consumptiegewoontes in China: varkensvlees ruimt plaats voor kip en rund

Sinds 1990 is de vleesconsumptie per persoon in China meer dan verdubbeld, van 35 kilo naar 72 kilogram in 2023, dat is acht kilogram minder dan de consumptie van de Belg. Meer dan de helft (41,6 kg) van de vleeseiwitten halen Chinezen uit varkensvlees. Gevogelte is goed voor zo'n 18 kilogram, rundvlees voor zes kilogram en schaaps- en lamsvlees voor een drietal kilogram. Daarnaast consumeren Chinezen nog eens 47 kilogram aan dierlijke eiwitten in de vorm van vis en zeevruchten en 25 kilogram aan eieren.

Opkomst kip en rund

Waar vis en zeevruchten, rundvlees en gevogelte de afgelopen tien jaar aan populariteit wonnen in de Chinese consumptievoorkeuren en respectievelijk met drie tot vier procent steeg, bleef de varkensvleesconsumptie haperen op 0,3 procent. “Chinezen eten bijvoorbeeld veel meer kip in vergelijking met vroeger”, duidt Coenen de hapering. Tot de jaren '80 werden kippen vooral gehouden voor hun eieren. Maar ondertussen groeide de bevolking en welvaart. “Samen met deze evoluties nam ook het tempo van varkensvleesalternatieven zoals kippenvlees toe”, vertelt Coenen. “Dat heeft vooral te maken met het feit dat Chinezen zelf veel meer kippenvlees zijn beginnen produceren omdat de productie onder meer eenvoudiger en sneller is dan varkensvlees.”

Een echte versnelling in consumptie- en productiegewoontes kwam er pas toen de varkenspest door het land raasde. “De onderliggende trend was reeds ingezet, maar de Afrikaanse varkenspest had grote gevolgen voor de varkenssector in China waardoor de productie van andere vleessoorten in een stroomversnelling kwam”, aldus Coenen. Zo nam ook de rundveeproductie en -consumptie toe. Vroeger werden de runderen er enkel gehouden als trek- en lastdieren, niet om te eten. Tot de jaren '80 gold er zelf een consumptiebeperking. Dat is ondertussen anders, want tot op vandaag is China de vierde grootste rundvleesproducent.

Meer luxe en voedingswaarde

Volgens RaboResearch verliest varkensvlees ook aantrekkingskracht door het gemak en voedingswaarde van kippenvlees en zeevruchten, die lichter verteerbaar en minder vet zijn. In de jaren '80 streken grote fastfoodketens in China neer die kip als aantrekkelijk en gemakkelijk eten serveerden. Een ander aspect zou de trend naar luxe zijn. “Ondanks de vertragende economische groei en het feit dat eten duurder wordt, vindt de groeiende Chinese middenklasse het nu ook belangrijk om hun geld te kunnen uitgeven aan (luxe) voedingsmiddelen. In plaats van 'het voedsel van het volk' zoals varkensvlees kiezen ze luxerundvlees, lamsvlees, wild en exotische dieren als krokodil. Ook hoogwaardige zeevruchten, zoals kreeft en zeekomkommer, die vroeger alleen voor welgestelden weggelegd waren, worden nu gekocht door de welgestelde middenklasse.”

Varkensvlees nog steeds populairst

Ondanks de toename van alternatieven, blijft varkensvlees razend populair in China. “Als er een feestmaaltijd bereid wordt of iemand wil trakteren, zal dat in China eerder met varkensvlees zijn dan met kippenvlees. Varkens hebben echt een prominente plaats in de traditionele Chinese cultuur verworven, en niet alleen in de keuken”, legt Coenen uit. “Er zijn in China heel veel verwijzingen naar het varken als symbool voor welvaart, rijkdom en geluk. Dat zegt veel over de positie van varkensvlees, maar dat wil ook niet alles zeggen.” Volgens Coenen zal de consumptie van kippenvlees nog even in opmars zijn, maar varkensvlees zal er nooit van de tafel verdwijnen.