Commissie gelooft in superioriteit Europese gps

Waarom moet de belastingbetaler miljarden euro's ophoesten voor een project waarvan het bedrijfsleven de risico's niet wenst te dragen? Want waarom zou Galileo een plaatsje kunnen verwerven naast het wijdverspreide Amerikaanse gps, dat bovendien gratis is? Omdat het Europese systeem superieur zal zijn, zo wimpelde bevoegd eurocommissaris Jacques Barrot alle sceptische vragen af. Barrot bepleitte woensdag een reddingsplan voor Galileo. Het prestigieuze project, dat de Europese Unie haar eigen satellietnavigatiesysteem moet bezorgen, ligt immers op apegapen.

Een privaat consortium, waartoe bedrijven als EADS, Alcatel, Hispasat, Thales en Finmeccanica behoren, zou een concessie krijgen om de infrastructuur te bouwen, maar raakt het onderling maar niet eens over de verdeling van de taken en lasten en weigerde de risico's te dragen. De Commissie is echter dermate overtuigd van het belang van Galileo dat ze het project opnieuw in handen van de overheid wil brengen. Barrot stelde woensdag voor dat de publieke sector de financiering van de dertig satellieten, de grondstations en alle overige infrastructuur op zich zou nemen.

Aan het voorstel hangt een prijskaartje van 3,4 miljard euro tot 2013. Op langere termijn, tot 2030, zou het project de publieke sector ongeveer 10 miljard euro kosten. "De bedrijven hebben niet gezegd dat ze het project niet rendabel achten. Ze hebben gezegd dat ze de risico's niet willen dragen. Maar aan Galileo is uitgebreid onderzoek voorafgegaan. Het systeem is performanter dan gps. De superioriteit van Galileo zal het halen", zo verweerde Barrot zich. Het Europese systeem moet veel preciezer worden dan het Amerikaanse.

De plaatsbepaling zou tot op de meter nauwkeurig zijn en kan op die manier tal van nieuwe toepassingen mogelijk maken. Maar de tijd staat niet stil. China begeeft zich op het domein van de satellietnavigatie, de Russen werken aan een modernisering van hun militaire systeem en de VS willen tussen 2013 en 2018 met een verbeterde versie van gps uitpakken. De ontwikkeling van Galileo mag dus geen extra vertraging oplopen en daarom bepleit Barrot een snelle publieke financiering van het project. Dan zou het Europese systeem alsnog in 2012 operationeel kunnen zijn en kan de private sector vervolgens de exploitatie overnemen. Om de appetijt van de private sector te wekken, hoopt Barrot dat pilootproject EGNOS volgend jaar reeds resultaten aflevert.

Aangezien het consortium verstek laat gaan, moet de overheid na een eerste investering van één miljard euro nu nog eens op korte termijn 2,4 miljard euro vinden om de ontwikkeling van het systeem te betalen. Barrot legt de lidstaten twee opties voor: de Fransman verkiest een financiering met middelen uit de Europese meerjarenbegroting, maar de lidstaten kunnen ook zelf met extra geld over de brug komen. Hoedanook, de belastingbetaler wordt volgens de Commissie niet op kosten gejaagd. "De globale kost voor de overheid neemt niet toe. In plaats van leasen, gaan we aankopen. We moeten geen lening en geen rente aan de industrie terugbetalen en we lopen minder risico", stelt Barrot.

Het valt niettemin af te wachten hoe de ministers van Transport binnen drie weken zullen reageren op het voorstel. Barrot geniet de volle steun van het Duitse EU-voorzitterschap, maar landen als Groot-Brittannië, Ierland en Nederland zullen zich minder soepel opstellen. Zij hadden bij de lancering van het project al moeite met de ontwikkeling van het Europese alternatief voor het kosteloze gps en staan niet te trappelen van enthousiasme om nog meer geld in Galileo te pompen.

Bovendien zijn niet enkel de ondernemingen, maar ook de overheden verantwoordelijk voor de vertragingen. De regeringen leverden immers al hevig strijd over de zetel en de economische return voor de nationale economie. "Ze moeten begrijpen dat Galileo eerst operationeel moet zijn, vooraleer we de vruchten kunnen plukken", zo tikte Barrot hen op de vingers.

Opmerkelijk tenslotte is dat de Commissie steeds vaker suggereert dat ook militairen en politiediensten hun voordeel kunnen doen met Galileo. Bij de lancering van Galileo in 2003 werd op vraag van twijfelende lidstaten vastgelegd dat het project onder civiele controle zou blijven en civiele doeleinden zou dienen, dit in tegenstelling tot het van oorsprong militaire gps. Barrot stelde woensdag het civiele karakter niet in vraag, maar wees er niettemin op dat Galileo aanzienlijke recettes zou kunnen beuren indien ook de Italiaanse carabinieri, de Spaanse guardia civil of de Franse gendarmes Galileo zouden aanwenden.

Galileo zal volgens de Commissie ongeveer 150.000 nieuwe jobs in Europa opleveren. De zeer precieze plaatsbepaling via satellieten zal tal van hoogtechnologische toepassingen opleveren: in de landbouw, de visserij en het verkeer, maar ook bijvoorbeeld bij grenscontroles, humanitaire missies en financiële transacties.(KS)

Meer informatie: Galileo