Minder telers, meer kansen: Vlaamse chrysant zoekt nieuw leven buiten het kerkhof

Eind oktober loopt het chrysantenseizoen ten einde op het sierteeltbedrijf van Van Dingenen in Merksplas. Allerheiligen op 1 november, als katholieken een bloemetje bijzetten op het graf van hun geliefde, geldt traditioneel als piek en einde van het verkoopseizoen van de najaarsplant. Met 12 hectare buitenteelt behoort Dylan Van Dingenen (31) tot de grotere chrysantentelers in Vlaanderen. Hij runt het bedrijf samen met zijn vader Filip.

Door verduisteringsdoeken in te zetten in de buitenteelt houdt de tuinder de chrysanten voor de gek en slaagt hij erin het seizoen te vervroegen naar medio september. Het gros van de planten verlaat op deze manier in september en oktober het sierteeltbedrijf en gaat op export naar Scandinavische landen, Duitsland en Nederland. Daar speelt het imago van de kerkhofplant minder en wordt de chrysant als terrasplant ingezet.

Vraagmarkt met relatief goede prijzen

Zo’n kwart van zijn chrysanten is bestemd voor de Allerheiligenmarkt. Door de ontkerkelijking neemt de vraag rond 1 november af. “Maar doordat het aanbod nog sterker daalt omdat telers ermee stoppen, is er sprake van een vraagmarkt”, aldus de tuinder. Hij stelt vast dat de prijzen vrij goed zijn.

Uit cijfers van VLAM blijkt dat het bolchrysantenareaal gestaag afneemt. Telde ons land in 2016 nog 264 hectare, dan is dat aantal afgenomen tot 225 vorig jaar. “Er is een consolidatie gaande. Kleinere telers stoppen ermee en grote bedrijven worden groter. In het algemeen daalt ook het areaal”, becommentarieert Vincent Verbaeys van veredelaar Gediflora uit Staden.

Verenigde Staten als groeiland

Gediflora staat symbool voor de rijke potchrysantenteelt in ons land. Waar de teelt in de loop der decennia terugliep, heeft Gediflora andere markten gezocht en gevonden. "België is nog maar goed voor vijf procent van onze afzet. De rest gaat naar andere landen in Europa, de Verenigde Staten en Azië."

Vooral de Verenigde Staten is een belangrijk groeiland voor Gediflora. Verbaeys schat dat de afzet daar op korte termijn de afzet in de volledige Europese Unie evenaart. En in de Verenigde Staten kleeft het imago van grafplant niet aan de chrysant. “Daar wordt de plant gebruikt als terrasplant.”

Ondanks de teruglopende traditie van Allerheiligen is 75 procent van de Vlaamse teelt volgens Verbaeys bestemd voor op het kerkhof. “De rest gaat als kamer- of terrasplant naar niet-katholieke landen.” Vooral Scandinavië, Duitsland en ook Nederland zijn belangrijke afzetmarkten voor Vlaamse telers.

Maar het groeipotentieel van de export is beperkt, meent Verbaeys. “De transportkosten zijn de voorbije jaren sterk toegenomen, waardoor het niet rendabel is om over lange afstanden bolchrysanten te vervoeren. Zij nemen door hun vorm veel ruimte in de vrachtwagen in. Hierdoor zien we dat er meer lokaal geteeld wordt in Europa.”

Uitbreiding en diversificatie

Gelet op de verdere terugloop in het aantal chrysantentelers verwacht Verbaeys dat er nog steeds een mooie toekomst weggelegd is voor Vlaamse chrysantenbedrijven. De bedrijfsontwikkeling bij Van Dingenen symboliseert deze toekomstverwachtingen. Geheel tegen de stroom in besloot de jonge ondernemer uit te breiden. Eind vorig jaar voegde hij 1,4 hectare nieuwe serre toe aan de bestaande serre van één hectare.

Eind oktober heeft de Kempenaar er een jaar opzitten in de nieuwe serre. Door ook andere planten te kweken, heeft hij nagenoeg het jaarrond productie. “We starten met primula, daarna volgen violen en in het voorjaar perkplanten. Daarna zetten we bolchrysanten.” Het seizoen van de bolchrysanten onder glas loopt van eind juli tot half augustus, waarna de serre weer gevuld wordt met primula.

De goede prijsvorming voor de chrysanten dit jaar heeft niet alleen te maken met het afgenomen areaal, maar ook met de weersomstandigheden. “Door de droogte zijn de potchrysanten aan de kleine kant gebleven. Telers met grotere maten kunnen op dit moment goede prijzen krijgen op de klok”, besluit Verbaeys.