Boerenprotest leidt tot machtsstrijd bij peronisten

Het conflict tussen de centrumlinkse regering van presidente Cristina Fernández de Kirchner en de landbouwgemeenschap in Argentinië zit muurvast. Woensdag was het precies 100 dagen geleden dat de boeren de eerste protestacties tegen de regering opzetten. De inzet van het conflict is een verhoging van de exporttaks op landbouwproducten.

Op 11 maart maakte de regering-Kirchner bekend de belasting op de export van producten als soja met 9 procentpunten op te trekken tot 44 procent. Met de extra inkomsten wil ze de inflatie terugdringen en sociale programma's opzetten om de armoede te bestrijden. Volgens officiële cijfers schommelt de inflatie rond 10 à 15 procent, maar economen zijn ervan overtuigd dat de regering de gegevens manipuleert en dat het inflatiepeil met de drempel van 30 procent flirt.

Sinds de afkondiging van de hogere exporttaks gingen de landbouwers al vier keer in staking. De recentste actie begon afgelopen weekend. De boeren zetten de export van graan- en sojaproducten weer stop en wierpen op verschillende belangrijke verkeersaders wegblokkades op om te voorkomen dat vrachtwagens geladen met landbouwproducten bestemd voor de export, in de havens schepen kunnen laden.

In een poging de impasse te doorbreken maakte Cristina Fernández de Kirchner dinsdagavond bekend de tekst over de verhoging van de exporttaks naar het parlement te sturen. Ze ging daarmee in op een eis van de landbouworganisaties. Die hopen dat in het parlement een heus debat ontstaat over de maatregel en dat de parlementsleden amendementen aanbrengen op de tekst van de regering.

Op het eerste gezicht lijkt dat ijdele hoop. De regerende peronistische partij (PJ) heeft in beide kamers van het parlement een meerderheid. Maar de landbouwers rekenen erop dat de peronistische parlementsleden erg verdeeld gaan stemmen. In de loop der jaren is dan ook gebleken dat de belangrijkste oppositie tegen de zittende peronistische president wel vaker uit eigen kringen komt. Ook dit keer is de manier van besturen van de peronistische presidente in eigen partij niet onbesproken.

Niet alleen Cristina Kirchner roept steeds vaker weerstand op in het eigen kamp. Ook haar echtgenoot Néstor Kirchner, de vorige president en de huidige voorzitter van de PJ, heeft heel wat criticasters in zijn eigen partij. Néstor Kirchner krijgt vaak het verwijt vorig jaar zijn vrouw als presidentskandidate naar voren geschoven te hebben om achter de schermen zelf aan de touwtjes te kunnen blijven trekken. Hij is ook de belangrijkste adviseur van de huidige presidente. Volgens leden van de PJ toont zijn echtgenote zich net op zijn aandringen zo onverzettelijk in het conflict met de boeren.

Het aanslepende conflict met de boeren deed intussen een machtsstrijd losbarsten binnen de peronistische partij. Onder het motto 'de vijand van mijn vijand is mijn vriend' sloegen enkele 'krokodillen' van de PJ de voorbije dagen de handen in elkaar in een poging de Kirchners van de macht te verdrijven. Tot het groepje krokodillen behoren enkele oud-presidenten.

Maar niet enkel binnen de peronistische partij rijst steeds meer verzet tegen de Kirchners. Ook een deel van de bevolking stelt hun positie steeds meer ter discussie. Begin deze week vond nog een zogenaamde 'cacerolazo' plaats, een protestmars waarin de Argentijnen hun ongenoegen uiten door op potten en pannen te kloppen. Tot nu namen enkel mensen uit de hogere en de middenklasse aan die demonstraties deel.

De armste bevolkingsgroepen, de machtsbasis van de Kirchners, blijven voorlopig nog aan de kant staan. Maar als de voedselprijzen door de aanhoudende acties van de landbouwers blijven stijgen, valt niet uit te sluiten dat ook de armsten zich binnenkort tegen de presidente keren. Als ook zij de straat optrekken, kan Cristina Kirchner het nog lastig krijgen. In Argentinië moesten presidenten de voorbije decennia wel vaker de baan ruimen onder druk van volksprotest. In 2001 stapte toenmalig president Fernando de la Rúa op na wekenlange 'cacerolazos'.(KS)