Biolandbouw botst in Frankrijk op zijn limieten
In 2021 zijn bijna 2.300 Franse biolandbouwers gestopt. Pensionering is de belangrijkste reden voor de stopzetting, maar economische redenen zouden op niet al te lange tijd wel eens de hoofdreden kunnen worden. Ook de verkoop van bioproducten liep in 2021 met 3,1 procent in waarde terug. Daarmee lijkt de biologische landbouw in Frankrijk op zijn limieten te botsen.
5 procent stoppers
Frankrijk telde in 2021 58.720 gecertificeerde biologische landbouwbedrijven. Daarvan zijn er zo’n 2.300 gestopt. Dat komt overeen met ongeveer 4 procent van het totale aantal biolandbouwers, maar door vertraging in de registratie zou het wel eens kunnen oplopen tot zo’n 5 procent, is te horen bij Franse certificeringsinstanties. Daarmee evenaart het aantal stopzettingen in 2021 het niveau van 2015, toen een recordaantal stopzettingen werden genoteerd.
Het percentage stopzettingen is hoog in de varkenshouderij (6%), de bijenteelt (5%) en de leghennenhouders (4,5%). Absolute koploper is de akkerbouwsector, met een aandeel van 15 procent bij de stopzettingen. Dat betekent evenwel niet dat de biologische productie in Frankrijk terugloopt. Het land ziet nog steeds een groei van de bioproductie. Zo kwamen er in 2021 7.500 nieuwe Franse biolandbouwers bij.
Een onderzoek uit 2018 heeft aan het licht gebracht dat in een groot aantal gevallen (48%) de reden voor stopzetting niet bekend is. Daarnaast zijn er heel wat bioboeren die hun bedrijf stopzetten omdat ze met pensioen gaan en geen opvolger hebben. In een aantal andere gevallen (16%) kiezen landbouwers ervoor om terug over te schakelen naar gangbare productie. Dat doen ze bijvoorbeeld omdat ze te lage opbrengsten realiseren of omdat ze problemen met onkruid ervaren. Volgens de sectororganisatie van de biosector mag die terugkeer naar conventionele landbouw ook geen taboe zijn.
Overaanbod biomelk en bio-eieren
Uit gesprekken met landbouworganisaties blijkt bovendien dat economische redenen almaar vaker voorkomen om te stoppen met biolandbouw. Zo wordt de Franse biologische melkveehouderij op dit moment geconfronteerd met een overaanbod. Zuivelgigant Lactalis zou meer dan 30 procent van de biologisch opgehaald melk moeten verkopen tegen de prijzen van gangbare melk. Het roept landbouwers op om de volumes te matigen en nieuwe omschakelingsprojecten worden bevroren. Ook concurrent Sodiaal heeft de prijzen voor biomelk teruggeschroefd en moedigt zijn producenten financieel aan om minder melk te leveren.
In de pluimveesector doen zich eveneens problemen voor. Zo schatten producentenorganisaties en de verwerkende industrie in dat er 1,15 miljoen meer biologische kippen in Frankrijk worden gehouden dan er nodig zijn volgens de vraag naar biokip. Dat staat gelijk aan 14 procent van de totale biologische pluimveestapel.
"Mijn afnemer heeft gevraagd het biolabel op te geven"
Frédéric Chartier runt sinds drie jaar twee biologische pluimveebedrijven in Frankrijk. Toen hij startte, was er vanuit de politiek en de consument een grote druk om voor bio te kiezen. Vandaag moet hij vaststellen dat de consument niet volgt. “De kloof tussen woorden en daden is zeer pijnlijk”, aldus de bioboer.
Het bedrijf dat hem het voeder voor zijn kippen levert en de eieren afneemt, heeft hem enkele weken geleden gevraagd om het biolabel op te geven. Op die manier kan er geld bespaard worden op het voeder, dat 66 procent uitmaakt van de productiekosten. Dat gangbaar voeder is de helft goedkoper dan biovoeder. Hij verkoopt zijn eieren nu als gangbare scharreleieren.
Met wat hij nu weet zou hij niet gestart zijn in de biologische landbouw, getuigt hij in de Franse krant Ouest France.
Glazen plafond voor bio?
Waar de consumptie van biologische producten in Frankrijk de afgelopen jaren steeds toenam - in 2018 zelfs met 23 procent – lijkt er nu een plafond te komen aan de bereidheid van de consument om biologisch te kopen. In 2021 daalde de bioconsumptie voor het eerst met 3,1 procent. De daling is vooral spectaculair voor bloem (-18%), boter (-12%), melk (-7%) en eieren (-6%). Ook voor verse biogroenten en -fruit is er een duidelijke daling (-11%).
Volgens experts is de hogere prijs zeker een remmende factor. “Bioproducten zijn gemiddeld 50 procent duurder gangbare producten. Bovendien zetten deze laatsten ook steeds vaker in op het lokale en duurzame aspect”, klinkt het. Daarnaast speelt ook de druk op de koopkracht een rol in deze tijden van sterk stijgende grondstoffen- en energieprijzen. In zo’n tijden zijn mensen eerder geneigd om naar de Lidl te gaan in plaats van naar de Faircoop.
Door dit glazen plafond bij consumenten is er nu meer bezorgdheid dan in 2015, toen een gelijkaardig aantal biolandbouwers hun activiteiten hebben stopgezet als in 2021. “We bevinden ons in een meer delicate situatie dan in 2015”, is te horen bij de Franse landbouworganisatie FNSEA. “Daar komt nog een andere moeilijkheid bovenop, want in het nieuwe GLB zullen er meer middelen voorzien worden voor omschakelingssteun en minder voor biolandbouwers die al enige jaren bezig zijn.”
Grootste bio-areaal
Frankrijk heeft al jaren het hoogste groeipercentage voor biologische landbouw, in vergelijking met zijn buurlanden. Vandaag heeft het land een bioareaal van 2,54 miljoen hectare. Daarmee staat het op de eerste plaats in Europa. Op het totale areaal van 27,8 miljoen hectare is 9,5 procent dus biologisch.
Met ontwikkelingen die zich in 2021 in Frankrijk hebben voorgedaan, lijkt de nationale doelstelling om tegen 2027 18 procent van de landbouwgrond biologisch te bewerken, in het gedrang te komen. Ook rijst de vraag of de Farm-to-Forkdoelstelling van de EU om tegen 2030 25 procent van de Europese landbouwgrond voor biolandbouw voor te bestemmen, haalbaar is.
Bron: France Ouest
