Bierdraf is sleutel tot klimaatvriendelijke melk

Door resten van brouwerijen en andere voedingsindustrieën in veevoeder te mengen kunnen belangrijke klimaatwinsten geboekt worden. Dat blijkt uit een studie van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). “Voeder met bijproducten als draf - een bierrest - en koolzaadschroot reduceert de methaangassen van koeien met 13 procent per liter melk en leidt tot een kleinere ecologische voetafdruk bij de melkproductie”, klinkt het.

Van alle broeikasgassen die de Vlaamse landbouwsector uitstoot, is de helft methaan (51%). Vooral runderen veroorzaken een hoge uitstoot van methaangassen. Het gas ontstaat bij het verteringsproces van het voeder in de eerste maag - de pens - van de koe. “Van al het methaangas dat een koe uitstoot, wordt 90 tot 95 procent door het dier opgeboerd of uitgeademd tijdens het herkauwen. Slechts een klein deel verlaat de koe in de vorm van winden. Veel mensen denken dat het andersom is, een misverstand”, schetst Sam De Campeneere van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO).

Uit een studie van het ILVO blijkt nu dat ingrijpen in de samenstelling van het veevoer, een beloftevol spoor is om het methaan drastisch te reduceren. Die onderzoeken zijn al jaren bezig, maar voor het eerst durft het ILVO er een cijfer op te plakken: 11 tot 13 procent minder uitstoot. De sleutel ligt blijkbaar in bierdraf, een restproduct bij het brouwen van bier. Bierdraf, dat vooral uit de kaf- en eiwitdelen van de brouwgerst bestaat, leidt tot een tragere vertering in de pens en stimuleert zo de spijsvertering.

“Maar als we enkel bierdraf aan het voer toevoegen, is er geen sprake van minder methaan”, weet Sam De Campeneere. “Enkel in combinatie met koolzaadschroot - een overblijfsel uit de verwerking van koolzaad voor de olie-industrie - meten we minder methaan. Waarom dat zo is, kunnen we nog niet verklaren.” Er lopen bovendien ook andere onderzoeken met additieven op basis van bijvoorbeeld lijnzaad.

Samen met de methaanuitstoot verkleint ook de ecologische voetafdruk van de landbouwsector. "Door deze nevenstromen te gebruiken, hoeven er ook geen andere grondstoffen, zoals extra soja, in het rantsoen ingemengd te worden", zegt Sam De Campeneere, wetenschappelijk directeur afdeling Dier bij ILVO. Minder soja in het veevoeder zorgt volgens de onderzoekers voor een kleinere ecologische voetafdruk omdat sojaschroot van veel verder moet komen en onrechtstreeks, door ontbossing de grootste bijdrage aan het broeikaseffect levert. "Zo daalde de ecologische voetafdruk van een liter melk met maar liefst 31 procent", aldus Sam De Campeneere.

De studie werd onder meer uitgevoerd bij de 166 melkkoeien van de Alkense landbouwer Raf Nagels. Melkveebedrijf Nagels mengt al meer dan 20 jaar 'nevenstromen' uit de voedingsindustrie in het veevoer: niet eetbare resten zoals beenderen, schillen, pitten... De boerderij gebruikt de bierdraf van de brouwerij Alken-Maes. Een mooi voorbeeld van Limburgse samenwerking, vindt Raf Nagels. “Maandelijks nemen we zo'n 30 ton af”, legt hij uit. “Bierdraf verhoogt niet alleen het eiwitgehalte in het voeder, het stimuleert ook de spijsvertering. Bovendien eten de koeien de draf graag. Beter voor de koe en beter voor het milieu: een win-win, dus.”

“Door de vele eiwitten is er veel vraag naar bierdraf”, vult Sam De Campeneere nog aan. “De prijzen schommelen, maar het hoeft niet per se duurder te zijn dan sojaschroot. Anderzijds lijkt het niet onlogisch dat de boer meer ontvangt voor de inspanning die hij voor het milieu levert. Dan kan via een meerprijs voor zijn melk of via een tussenkomst van de overheid.”