Belgische vettaks naar Deens voorbeeld?

In Denemarken moet een 'vettaks' betaald worden op alle voedingswaren met verzadigde vetten. Vlaamse voedingsexperten erkennen dat zwaarlijvigheid een steeds groter probleem wordt, maar vinden zo'n taks geen goed idee. Sp.a-senator Marleen Temmerman, Tom Dehaene (CD&V) en Jurgen Verstrepen (LDD) zijn er wel voor te vinden, Mieke Vogels (Groen!) en Louis Ide (N-VA) niet.

De Denen zijn voortaan een nieuwe belasting verschuldigd van 16 kronen (2,16 euro) per kilo verzadigd vet in voedingswaren. Daarmee wordt bijvoorbeeld een pak boter ongeveer 2,60 kronen en een kilo varkensgehakt rond de 1,30 kronen duurder. Voor de lege Deense staatskas wordt een jaarlijkse meerinkomst van anderhalf miljard kronen (ruim 200 miljoen euro) verwacht.

Marleen Temmerman denkt dat ook ons land wel zou varen bij een systeem waardoor ongezond voedsel duurder wordt en gezond voedsel goedkoper. Zo'n systeem zou niet alleen beter zijn voor het individu, maar ook voor de samenleving. Overgewicht en de ziektes die ermee gepaard gaan kosten immers veel geld aan de gezondheidszorg, aldus Temmerman. Zij wijst er nog op dat er voor heel wat voedingsmiddelen met "ongezonde" verzadigde vetten alternatieven zijn met "gezondere" onverzadigde vetten. Alleen zijn die vaak duurder.

Temmerman wordt echter niet gevolgd door haar voorzitter Bruno Tobback. "De prijs van een zak chips met enkele eurocenten verhogen, is misschien interessant voor de staatskas, maar zal het gedrag niet wijzigen. Gezonde voeding moet natuurlijk een permanente zorg zijn, zeker voor de overheid die de financiële kosten draagt van ongezonde eetgewoonten. Maar preventie via een taks is geen goede maatregel", zegt de sp.a-voorzitter.

CD&V-parlementslid Tom Dehaene, die in het Vlaams Parlement lid is van de commissie Welzijn en Volksgezondheid, schiet het idee niet af. "Ook in België heeft één op de twee inwoners overgewicht. We moeten een vettaks dus wel overwegen. Ook niet vergeten dat voldoende bewegen even belangrijk is", zegt hij op Twitter. LDD-parlementslid Jurgen Verstrepen zegt ook niet zomaar 'nee' tegen het idee. "Een vettaks moet kunnen als de overheid gezonde voeding goedkoper maakt en de BTW daarop verlaagt", twittert LDD-parlementslid Jurgen Verstrepen.

Mieke Vogels van Groen! wil kinderen vooral meer doen bewegen. Eenzelfde geluid is te horen bij N-VA. Senator Louis Ide ziet meer heil in preventie dan in een nieuwe belasting. "Dat er dringend iets moet gedaan worden aan onze leefgewoontes staat als een paal boven water", zegt Ide. "Maar een vettaks brengt geen zoden aan de dijk. Je bant geen ongezonde eetgewoontes met een extra taks, je spijst er alleen de staatskas mee. Als het echt om de gezondheid van onze burgers draait, moeten we de gemeenschappen aanmoedigen om meer te investeren in preventie."

Volgens FEVIA, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, heeft onderzoek aangetoond dat taksen niet het geschikte instrument zijn om een gedragsverandering bij de consument teweeg te brengen. De federatie benadrukt ook dat vetzuren belangrijk zijn en niet zomaar uit de voeding mogen geschrapt worden. Daarnaast bestaat de kans dat vooral de minder gegoeden getroffen worden door de maatregel.

“Wij zijn ook bezorgd dat zo’n gezondheidstaks de competitiviteit van Belgische voedingsbedrijven zal verzwakken en de handel op de interne markt zal hinderen zonder enige positieve impact op de volksgezondheid”, klinkt het. FEVIA wijst er eveneens op dat de voedingsindustrie haar verantwoordelijkheid niet ontloopt. “Zo werken wij bijvoorbeeld aan de vermindering van het zoutgehalte in onze producten met tien procent tegen 2012.”

Ook Rob van den Oever, directeur Gezondheidsbeleid bij het christelijk ziekenfonds, vindt een vettaks een stap te ver. "Vooral in de lagere sociale klassen zie je dat kinderen foute eet- en leefpatronen overnemen van hun ouders. In eerste instantie moeten de scholen daar wat aan doen", meent van den Oever. "Door producten te verbieden of duurder te maken, worden ze net aantrekkelijker. Dat zien we met sigaretten en alcohol", meent Greet Vansant, professor en voedingsdeskundige aan de K.U.Leuven. Zij legt de keuze liever bij de goed voorgelichte consument.