Belgische aubergineteelt kent historisch slecht jaar
Belgische auberginetelers hebben een slecht jaar achter de rug. Vooral Spaanse tuinders hebben voor hevig concurrentie gezorgd, terwijl ook de vraag achterbleef door de slechte zomer. Belgische telers hopen dat de slechte prijzen zorgen voor een afname van het areaal in Europa. Op de langere termijn biedt een hogere consumptie in België en omringende landen uitkomst.
“Qua prijs is dit het slechtste jaar uit onze geschiedenis”, vertelt Jan Heulens die samen met zijn zus Ann en broer Tom het grootste auberginebedrijf van ons landt runt, een serre van 7,5 hectare met 400.000 planten. VILT bezocht het bedrijf van de familie Heulens in het Antwerpse Vremde in mei van dit jaar.
In mei beginnen de aubergineprijzen op de klok bij BelOrta normaal gezien te groeien. Dit jaar pakte dat anders uit. “Door het milde voorjaar hebben de Spaanse telers hun productie kunnen rekken tot mei, juni. Daar hebben onze prijzen erg onder te leiden gehad, vervolgt Heulens die aangeeft dat de prijzen het hele jaar slecht waren. “Alleen in september en de eerste helft van oktober was er een opleving waardoor we een deel van onze verliezen hebben kunnen goedmaken.”
Heulens behoorde in 1993 tot de eerste Vlaamse bedrijven die op de aubergineteelt zijn overgestapt. “Sinds die tijd hebben nog nooit zo’n slechte cijfers gekend”, blikt Heulens terug. Waar het bedrijf vorig jaar een gemiddelde prijs noteerde van 85 cent, komt het dit jaar uit op 58 cent, hetgeen onvoldoende is om de kosten te dekken. Tegenover de lage prijzen, staat een verhoging van de opbrengst. “Wij hebben dit jaar meer kilo’s geproduceerd, maar dat is bij lange na niet voldoende om de verliezen te compenseren.”
De malaise die Heulens beschrijft, wordt gedeeld door andere auberginebedrijven in België en ook Nederland. Op zoek naar de reden, wijzen experts op een groeiend aanbod in Europa. Door een aantal goede jaren zijn glastuinbouwers in Europa (Frankrijk, Spanje, Italië) overgestapt naar de aubergineteelt. Ook het ToBRFV-virus in de tomatenteelt, die veel economische schade berokkent bij tomatenbedrijven en erg moeilijk te bestrijden is, speelt hierbij een rol. Heulens: “Hierdoor zijn veel bedrijven op zoek gegaan naar een alternatieve teelt en bij de aubergine uitgekomen.”
Meer aanbod, minder vraag
Meer aanbod op de markt, betekent vaak een lagere prijs. Bruno Vuerinckx, Supervisor Verkoop voor vruchtgroenten bij de groente- en fruitveiling BelOrta, voegt hieraan toe dat de slechte zomer ook in het nadeel heeft gespeeld van de auberginetelers. “Aubergine is een populaire vrucht bij BBQ’s, maar door het slechte weer werd er minder gebarbecued. Hierdoor was er minder vraag.”
Ondanks heel wat inspanningen op vlak van verdere ontwikkeling van nieuwe en bestaande markten, heeft de slechte prijsvorming en de gebrekkige vraag uit het buitenland er in de zomer toe geleid dat BelOrta bepaalde partijen aubergines heeft moeten afleiden richting onder meer sociale instellingen en biogasproductie. “Het ging daarbij om aubergines uit rest- en nevenstromen die moeilijk te vermarkten waren in de versmarkt”, aldus Vuerinckx.
Lage consumptie in België biedt perspectief
De BelOrta-man vreest dat de toegenomen concurrentie uit Spanje niet zo snel meer verdwijnt. “De paprika- en aubergineteelt zijn een stuk minder arbeidsintensief dan de tomatenteelt en arbeid begint ook in landen als Spanje steeds meer een item te worden. Daarnaast kan de aubergine van alle subtropische planten het beste tegen de hitte.”
Toch is er volgens hem zeker nog potentieel voor de vrucht in België. Hij wijst daarbij onder andere naar het consumptiepatroon in ons land en onze buurlanden. Alhoewel de Belgische consumptie in tien jaar tijd verdubbeld is, eet de gemiddelde Belg niet meer dan 600 gram aubergine per jaar. Zuid-Europeanen, ter vergelijking, eten bijvoorbeeld gemiddeld zes tot tien kilo aubergine op jaarbasis. Vuerinckx wijst daarbij ook op het potentieel van de aubergine als vleesvervanger. “Vermoedelijk zal de aubergineconsumptie in België dus nog gaan groeien.”
Aubergine areaal in Vlaanderen blijft stabiel
In de loop der jaren is ook het aantal auberginetelers gestegen in ons land. Anno 2021 telt België 23,62 hectare aan aubergineteelt onder glas, 6 procent meer dan een jaar eerder. BelOrta heeft acht aubergine telers – twee Nederlandse en zes Vlaamse bedrijven – aan zich verbonden, goed voor een productie van 12.500 ton aubergines op jaarbasis. Zestig procent van de Belgische productie gaat op export, terwijl veertig procent in België blijft.
Heulens beseft dat het vergroten van de Belgische consumptie een zaak van lange adem is. Op korte en middellange termijn is het volgens hem toch vooral hopen dat minder bedrijven zich op de aubergineteelt gaan storten. “Misschien dat de slechte prijsvorming bedrijven toch afschrikt om met de teelt te beginnen. In België zijn er in ieder geval geen signalen dat het areaal wordt uitgebreid.”
Zelf heeft Heulens, hier boven op de foto, in de eerste week van november de laatste vruchten geoogst. De aubergineplanten zijn inmiddels geruimd en de serre wordt de komende tijd ontsmet. Op 22 december worden de nieuwe planten opgezet, waarna de productie half februari opstart.
Achtergrond van de aubergine
De aubergine is een subtropische plant die vraagt om een warm en vochtig klimaat. Aubergines worden vaak in één adem genoemd met courgettes, maar toch behoren ze tot een andere familie, die van de nachtschade. In tegenstelling tot de Amerikaanse neefjes tomaat, aardappel, paprika en chilipeper, liggen de roots van deze vruchtgroente niet in het Westen maar in het Verre Oosten. De Arabieren brachten de aubergine tot in Spanje, vanwaar ze de rest van Europa veroverde.
Bron: Eigen berichtgeving
