Alternatieven voor onverdoofd gecastreerde varkens vinden stilaan ingang in Europa

De Europese varkenssector engageerde zich in 2018 om te stoppen met (onverdoofde) castratie van mannelijke biggen. “Op voorwaarde weliswaar dat een aantal praktische en economische knelpunten bij het werken met intacte beren, immunocastraten of het toepassen van verdoving en/of pijnbestrijding opgelost zouden worden”, licht Marijke Aluwé, onderzoeker bij het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). 

Resultaten Europees kennisnetwerk voorgesteld

Intussen is de deadline verstreken en worden in een aantal Europese landen, waaronder Vlaanderen, in mindere of meerdere mate intacte beren gehouden. Als één van de enige regio’s in Europa maakte Vlaanderen bovendien ook deels de overstap naar immunocastratie. “Maar in andere landen staat men nog maar aan het begin van de zoektocht naar haalbare alternatieven”, klinkt het bij ILVO. “Om het delen van kennis en ervaringen binnen Europa te bevorderen, werd de COST IPEMA-actie in het leven geroepen. Daarin werden kennis en standpunten uitgewisseld op vlak van voeding, welzijn, genetica, reductie en detectie van berengeur, vleeskwaliteit en consumentenacceptatie.”

De belangrijkste lessen werden gepresenteerd in een online slotconferentie.

• Er werden belangrijke stappen gezet in de detectie van berengeur

• Berengeur kan vermeden worden via management en genetica

• Er zijn nog uitdagingen op het vlak van vleeskwaliteit bij intacte beren

• Agressief en seksueel berengedrag bij intacte beren kan beperkt worden door bijvoorbeeld onbeperkt te voederen, huisvesting in stabiele groepen en voldoende ruimte te voorzien met natuurlijke verrijking

• De vleeskwaliteit van immunocastraten vormt veel minder een uitdaging en ook de kans op berengeur is sterk gereduceerd

De vaak geuite bezorgdheid in de varkensector dat consumenten vlees van immunocastraten moeilijk zullen accepteren, wordt genuanceerd door een enquête afgenomen door ILVO bij 4.700 Europese consumenten in 16 landen. Ook 417 Belgische consumenten namen deel. “Op voorwaarde dat ze geïnformeerd worden over het vaccin en waarom het toegepast wordt, zou 71 procent van de Europese consumenten het vlees van immunocastraten accepteren”, aldus ILVO.

Immunocastratie is daarmee het tweede meest aanvaarde alternatief voor onverdoofde castratie, alleen castratie met verdoving en en/of pijnbestrijding doet het beter (aanvaardbaar voor 85% van de consumenten). Vlees van intacte beren is oké voor de helft van de consumenten (50%), maar vlees van onverdoofd gecastreerde varkens slechts voor een derde (32%).

“Door deze resultaten rijst de vraag waarom de meeste Europese varkensvleesketens aarzelen om immunocastratie toe te passen”, zegt Marijke Aluwé. “Meer inzicht in de houding van alle stakeholders en van de importerende landen is nodig. Ook de optie chirurgische castratie met verdoving en/of pijnbestrijding mag niet afgeschreven worden. Daarnaast kan nog een betere acceptatie verwacht worden van intacte beren als berengeurvrij vlees gegarandeerd kan worden door accurate detectiemethodes.”

Alle alternatieven kunnen naast elkaar bestaan

De belangrijkste conclusie tijdens de online slotconferentie van IPEMA was dat de verschillende alternatieven naast elkaar kunnen én moeten bestaan. Er zijn immers kwaliteitsverschillen tussen bargen, intacte beren en immunocastraten. Die verscheidenheid laat toe om in te spelen op de verschillende kwaliteitseisen op de markt. “Een voorbeeld: voor hoog kwalitatieve Spaanse hammen zoals Iberico heb je vleesvarkens nodig van meer dan 140kg, de kwaliteitsvereisten haal je niet met intacte beren”, legt Marijke Aluwé uit.

Om de alternatieven verder van de grond te krijgen in Europa, zijn nog inspanningen nodig. Onder meer de huisvesting, selectie, het management, de vleeskwaliteit en de voederstrategie bij intacte beren moet verder geoptimaliseerd worden. “Een gezamenlijke aanpak door alle ketenpartners is noodzakelijk”, klinkt het.