AgrifoodTEF moet AI, robotica en data in de sector versnellen

De Agrifood  Test- en Experimenteer Faciliteit op de site van ILVO in Merelbeke is woensdag feestelijk geopend onder begeleiding van een elektrische zelfrijdende tractor, een slimme plantmachine en een schoffelrobotmachine. De innovatieve hoogstandjes werpen een blik op de digitale toekomst van de Vlaamse landbouw. AgrifoodTEF wil technologiebedrijven ondersteunen en begeleiden bij de ontwikkeling van impactvolle innovaties voor de landbouw- en voedingssector. Doel is om toepassingen van artificiële intelligentie, robotica en data versneld op de markt krijgen.

Met het oog op bijvoorbeeld de klimaatopwarming en de toenemende aandacht voor bodem- en waterkwaliteit is de verduurzaming van de landbouw essentieel. Dat stelt eregast Jo Brouns, Vlaamse minister van Landbouw (cd&v). “We hebben technologische innovatie nodig om deze verduurzaming enerzijds te realiseren en anderzijds de rentabiliteit van de landbouw hoog te houden.” Volgens de minister speelt precisielandbouw hierbij een cruciale rol. “En met dit project willen we de technologie sneller naar de landbouw brengen.”

Behalve landbouw is Brouns ook verantwoordelijk voor Innovatie, Economie en Werk. Deze bevoegdheden komen in dit project allemaal samen. “Niet alleen de land- en tuinbouw profiteert van dit project en nieuwe technologieën, maar ook de maakbedrijven in de regio die een belangrijke bron van werkgelegenheid zijn”,  zegt hij hierover. De verwevenheid tussen landbouw en de maakindustrie heeft historische roots in vooral West-Vlaanderen waar machinebouwers zoals CNH, Delvano, Dewulf, AVR wereldwijde bekendheid genieten.

De drie innovatieve landbouwvoertuigen die woensdag voorgeteld werden, zijn een voorbeeld van de samenwerking tussen techbedrijven en ILVO. Voor de elektrische, zelfrijdende tractor werkte ILVO bijvoorbeeld samen met mechanisatiebedrijf Verschueren (Lochristi) en elektrische actuatorenfabrikant Linak. De omgebouwde New Holland Boomer 45 tractor, die Djust-E gedoopt werd, is volgens ILVO de eerste zelfrijdende, elektrische tractor van Vlaanderen.

Omdat de markt van autonome, e-tractoren nog in zijn kinderschoenen staan, is voor sommige bedrijven de stap om te investeren in deze technologie te groot. Het is daar waar ILVO als kennisinstelling en niet-commerciële partner komt kijken. “Het gaat om een prototype waarmee andere bedrijven inspiratie of kennis kunnen opdoen", vertelt Relaes over de e-tractor. "Wij nemen de vercommercialisering niet op ons. Dat is voor andere partijen”, benadrukt hij.

De keuze voor de kleine tuinbouwtractor als prototype komt niet uit de lucht vallen. ILVO is van mening dat schaalvergroting van landbouwvoertuigen op zijn retour is. “Ik heb geen glazen bol, maar ik geloof stellig dat we terug gaan naar kleinere voertuigen. Door automatisatie is arbeidsefficiëntie geen issue meer. Dat was de voorbije 30 jaar de reden waarom landbouwvoertuigen steeds groter werden.”

Niet langer voor de happy few

Met de gazongrasmaaier in het achterhoofd fantaseert Relaes over kleine autonome voertuigen die mogelijk permanent over de akker trekken, eventueel aangestuurd door een drone die van bovenaf een beter overzicht heeft en een taakkaart kan doorsturen. “Acht jaar geleden twijfelden we bij ILVO of we een drone zouden kopen omdat deze zo duur was. Tien jaar geleden was een grasmaairobot voor de happy few en nu hebben veel huishoudens met een tuin er eentje”, aldus Relaes die hiermee wil aangeven dat technologische ontwikkelingen snel kunnen gaan.

Niet alleen een technologische revolutie zal de landbouw wezenlijk veranderen, Relaes ziet ook een terugkeer naar de basis in landbouw. “Denk bijvoorbeeld aan de toegenomen aandacht voor bodemkwaliteit of de herintroductie van mengteelten. In de tijd van de Maya’s werd er al maïs in combinatie met erwten geteeld. Dat soort mengteelten biedt voordelen voor boer en natuur en zie ik terugkeren.”

Wat betreft de bodemgezondheid: het toegenomen belang dat hieraan gehecht wordt, kan volgens hem de drijvende kracht achter de schaalverkleining van landbouwvoertuigen zijn. Kleine landbouwvoertuigen zijn veel lichter en hebben een veel minder negatieve impact op de bodemstructuur. Bovendien is het logistiek ook makkelijker om ze te vervoeren zonder overlast voor de buurtbewoners.”

Terug naar mechanische onkruidbestrijding?

De terugkeer naar de basisprincipes van landbouw wil overigens niet zeggen dat Relaes een landbouwmodel à la Bokrijk voor zich ziet. Oude landbouwprincipes kunnen volgens hem prima hand in hand gaan met nieuwe technologieën. Sterker nog: nieuwe technologie kan oude landbouwtechnieken doen herleven. Een goed voorbeeld daarvan is de CIMAT-schoffelrobot die op de ILVO-site gedemonstreerd werd.

Volgens aanwezige akkerbouwer Stefaan Van Elven uit Laakdal zou deze robot een alternatief kunnen bieden voor chemische gewasbescherming. In combinatie met andere technologieën, zoals de slimme plantmachine die ook getoond werd op de ILVO-site, kan de CIMAT-robot ook in de rijen schoffelen. “Wij moeten in de uienteelt vijf keer spuiten en daarbij remmen we de groei van het gewas ook steeds af. Dat zouden we met mechanische onkruidbestrijding, als dat met technologie binnen handbereik komt, kunnen vermijden en zo mogelijk hogere opbrengsten halen. En daarnaast hebben we minder onkruidverdelingsmiddelen nodig”, legt de boer uit.