Wat vinden Vlaamse boeren zelf van schaalvergroting?

In opdracht van minister van Landbouw Kris Peeters en met de medewerking van VILT ondervraagt de Universiteit Gent Vlaamse boeren en tuinders over schaalvergroting. “Meer en meer landbouwbedrijven kiezen voor grote groeisprongen in plaats van geleidelijke groei”, verklaart minister-president Peeters. “Daar is niets mis mee maar een stevig debat over schaalvergroting dringt zich wel op.”

In heel wat subsectoren kiezen Vlaamse boeren en tuinders voor het uitbreiden van hun bedrijf om het weerbaarder te maken voor de vaak moeilijke (markt)omstandigheden. In veel gevallen verloopt die groei geleidelijk, maar een toenemend aantal bedrijven kiest momenteel voor een ‘schaalsprong’. “Schaalvergroting is voor onze land- en tuinbouwers al jaren een manier om hun bedrijf rendabel te houden en aan te passen aan eisen op het vlak van dierenwelzijn, milieu en energie”, zegt Kris Peeters, “maar er is een verschil tussen uitbreiden van 100 naar 200 melkkoeien of meteen naar 1.000 koeien opschalen.”

In overleg met de landbouworganisaties en de zuivelverwerkers voerde het Departement Landbouw en Visserij begin april een grootschalige enquête uit om de plannen van Vlaamse melkveehouders te achterhalen. Met de afschaffing van de melkquota in 2015 is het debat over schaalvergroting in de melkveehouderij laaiend actueel. Ook de andere subsectoren zitten niet stil. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de vergunningsaanvragen van pluimveebedrijven met meer dan 100.000 kippen en van varkensbedrijven die meer dan 10.000 varkens willen huisvesten. Daarom acht de minister van Landbouw het zinvol om alle Vlaamse land- en tuinbouwers naar hun toekomstplannen te vragen.

Hij wil ook graag vernemen hoe de sector zelf tegenover schaalvergroting staat. “De enquête houdt de land- en tuinbouw als het ware een spiegel voor”, zegt Peeters. “Als overheid willen wij geen rem zetten op de groei van ondernemingen, maar we zijn wel bezorgd over de crisisbestendigheid van grote land- en tuinbouwbedrijven en hun maatschappelijk draagvlak.” Door het afbrokkelen van de Europese bescherming tegen de grillen van de wereldmarkt, lopen zeer grote en kapitaalintensieve bedrijven een evenredig groot risico. “Wanneer het slecht gaat, zijn zij het meest kwetsbaar en het minst in staat om moeilijke periodes te overbruggen”, beseft Peeters, die van het meer crisisbestendig maken van de land- en tuinbouw zijn beleidsdoelstelling maakte.

Zonder zich uit te spreken voor of tegen schaalvergroting, kondigt de minister-president een debat aan over schaalvergroting in de Vlaamse land- en tuinbouw. Eenzelfde discussie woedt al langer in Nederland naar aanleiding van het verzet tegen ‘megastallen’. De land- en tuinbouwers hebben er zelf baat bij dat de overheid zijn ogen niet sluit voor de trend van schaalvergroting. “We stellen namelijk vast dat grote bedrijven vaak meer problemen hebben om hun plannen vergund te krijgen”, zegt Peeters. Hij benadrukt het belang van duidelijke richtlijnen voor de vergunningverlenende overheden zodat land- en tuinbouwers hun toekomstplannen niet met vallen en opstaan moeten realiseren.

Met de enquête wil de minister van Landbouw achterhalen welke opvattingen er bij Vlaamse land- en tuinbouwers leven omtrent de groei van bedrijven. De enquête start met een aantal algemene vragen over schaalvergroting. Vervolgens maakt de land- of tuinbouwer duidelijk wat hij vandaag doet en hoe hij zijn bedrijf in de toekomst (graag) ziet evolueren. Ook de ondersteunende rol van de overheid komt aan bod. Eindigen doet de enquête met het opvragen van enkele socio-demografische gegevens en door kort te peilen naar het algemeen welbevinden van de bedrijfsleider.

De medewerking van land- en tuinbouwers, in hoofd- of in bijberoep, is essentieel. Het invullen van de enquête vergt 20 tot 30 minuten. De verwerking van de resultaten gebeurt volledig anoniem.

Klik hier om de enquête te starten.