Synagra viert 85-jarig bestaan

Hoewel de Belgische graanhandel een revival beleeft, moet Europa dringend beseffen dat er nood is aan meer prijsstabiliteit en meer regulerende mechanismen om het landbouwinkomen te stabiliseren. Gebeurt dat niet, dan zal Europa meer en meer afhankelijk worden op vlak van voedselvoorziening. Dat zei voorzitter Jean Maertens tijdens de viering van het 85-jarig bestaan van Synagra.

De beroepsvereniging van handelaars in graangewassen en andere landbouwproducten Synagra maakte van haar 85ste verjaardag gebruik om het bilan op te maken van wat gerealiseerd is en wat nog gerealiseerd moet worden. Dat deed het aan de hand van de term ‘fair trade’. Synagra gebruikt die term niet alleen als aanduiding van eerlijke handel want het letterwoord ‘fair’ staat ook voor federaal, anticiperend, informatief en rendabel.

“We gaan er prat op dat wij nog steeds een federale beroepsvereniging zijn waar zowel de grootste leveranciers (Wallonië) als de grootste verbruikers (Vlaanderen) elk voor de helft vertegenwoordigd zijn”, geeft Maertens meer uitleg bij het eerste woord ‘federaal’. Op dat vlak betreurt Synagra ook de regionalisering van de landbouw in België omdat dit ertoe leidt dat op drie vlakken moet onderhandeld worden of dat er soms gelijklopende projecten naast elkaar hun levensloop en financiering kennen. “Efficiëntie en kostenbesparing moet hier mogelijk zijn.”

Synagra wil ook anticiperen op wat er gebeurt op de markt. “Al in 2004 beseften we dat de volatiliteit van de landbouwmarkten eerder een structureel gegeven zou zijn. Vandaar dat we gestart zijn met een dagelijkse prijsnotering door onafhankelijke makelaars, een uiterst transparant systeem voor koper en verkoper. Een dagelijks bezoekersaantal van 4.000 bewijst de relevantie van dit prijssysteem”, aldus de voorzitter. Hij wijst er ook op dat de federatie in 2007 als eerste is gestart met opleidingen inzake termijnmarkten.

Op informatief vlak probeert Synagra reglementeringen zo praktisch en simpel mogelijk in te vullen en te communiceren aan de leden. Met rendabiliteit bedoelt de beroepsfederatie de win-win situatie die het wil creëren voor haar operatoren en de sectoren stroomopwaarts en -afwaarts. “Maar om duurzaam bezig te blijven, is de eerste vereiste een economische duurzaamheid voor alle schakels in de keten”, benadrukt Jean Maertens. Volgens hem valt het op dat de schakels die zich het meest op duurzaamheid focussen, de andere schakels het meest in hun duurzaam bestaan bedreigen.

In dat kader wijst Synagra ook met een beschuldigende vinger naar het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. “Wat de voorstellen betreft, blijven we op onze honger zitten. We staan voor drie belangrijke uitdagingen waar momenteel geen antwoord op wordt geboden: extreme prijsvolatiliteit, een groeiende voedselvraag en de klimaatverandering”, beweert de voorzitter. Om een antwoord te bieden op de extreme prijsvolatiliteit en een stabilisatie van de landbouwinkomens, ziet Synagra een mix van beleidsinstrumenten.

In de eerste plaats pleit de federatie voor meer transparantie op de termijnmarkten. Daarbij steunt het een Frans initiatief binnen de G20 dat ernaar streeft om de posities van de speculanten en grote handelshuizen op de termijnmarkten kenbaar te maken en te reguleren. Daarnaast wil Synagra dat er opnieuw strategische stocks worden opgebouwd. “Daarvoor kunnen middelen uit de tweede pijler van het EU-landbouwbeleid aangewend worden”, klinkt het. Tot slot vraagt Synagra ook dat er werk wordt gemaakt van een betere markttransparantie, bijvoorbeeld door het opzetten van een systeem dat inzicht verschaft in de wereldproductie en -stocks.

De groeiende wereldwijde vraag naar voedsel en de voorstellen van Europa om zeven procent ecologisch focusgebied aan de landbouwers op te leggen, zijn volgens Synagra onverzoenbaar. “Voor de graansector zou dit betekenen dat de volledige export van ongeveer 20 miljoen ton zou verdwijnen en de EU bij de minste tegenslag netto-importeur van granen zou worden. Dat is onverantwoord”, meent Maertens.

“Als Europa er niet in slaagt om meer middelen ter beschikking te stellen die het mogelijk maken een antwoord te geven op de prijsinstabiliteit, dan zullen we meer en meer afhankelijk worden op het vlak van voedselvoorziening met alle gevolgen van dien op sociaal, financieel en politiek vlak”, waarschuwt Synagra. De federatie van graanhandelaars vraagt zich af of we niet meer het Amerikaans model moeten volgen waar het beleid erop gericht is de landbouwproductie te stimuleren en veilig te stellen.

Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche mocht ter gelegenheid van het 85-jarig bestaan van Synagra de visie van de landbouworganisatie omtrent het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid komen toelichten. Ook hij was niet mals voor de Europese beleidsmakers. “Sinds het ontstaan van het GLB zijn alle instrumenten die moeten zorgen voor stabiele landbouwprijzen en -inkomens systematisch uitgehold. De middelen uit pijler één die de land- en tuinbouwers rechtstreeks ten goede komen, verschuiven meer en meer in de richting van de tweede pijler. We kunnen ons zelfs beginnen afvragen wat het nut is van het behoud van twee pijlers”, aldus Vanthemsche.

Voor hem is het duidelijk: Europa trekt zich steeds meer terug van de markt. “Nieuwe initiatieven zoals risicobeheer of het oprichten van producenten- en brancheorganisaties komen daarvoor in de plaats, maar er wordt onvoldoende ruimte en middelen voorzien om die op een goede manier invulling te geven.” Een betere samenwerking in de keten is volgens Vanthemsche nochtans een voorwaarde voor een duurzame toekomst van de agrovoedingsketen. Hij maakte van de gelegenheid gebruik om Synagra op te roepen om te bekijken hoe dit kan bewerkstelligd worden.